maandag 2 juni 2014

Windpark A7: van schoolvoorbeeld tot splijtzwam

Sinds de bouw in 2009 wordt windpark A7 bij Witmarsum in de publiciteit verkocht als het schoolvoorbeeld van een ‘sociaal’ windmolenplan. Het was het eerste windenergieproject in Fryslân waarbij kleine molens werden opgeruimd en vervangen door een cluster nieuwe turbines, waarvan ook de omliggende dorpen via deelname in de onderneming meeprofiteerden. Inmiddels is de wind echter gedraaid. Het nieuwste opschalingsplan, opgenomen in de A-lijst van Fryslân foar de Wyn, dreigt een splijtzwam te worden die dorpen en omwonenden verdeelt. 

Dit ‘moedercluster’ van de opschalingsoperatie die Fryslân foar de Wyn nu propageert voor de hele provincie werd geopend door minister Cramer van VROM en was projectmatig begeleid door ingenieursbureau Grontmij, die het park ,,in diverse opzichten uniek” noemt (website Grontmij): de samenwerking tussen diverse particuliere eigenaren is uniek, en ,,uniek is ook de participatie van de lokale gemeenschap in het windpark. Een deel van de opbrengsten komt daardoor rechtstreeks ten goede aan fondsen die sociale activiteiten in de lokale gemeenschap financieren”. 

In Windpark A7 BV nemen tien boeren en particulieren deel, de vereniging Noordenwind en Dorpsmolen Pingjum; deze laatste besteedt haar revenuen uit het park (jaarlijks ca. 50.000 euro), resulterend uit haar aandeel van 7,75 procent in de BV, aan verenigingen en doelen in de dorpen Pingjum, Cornwerd, Wons, Zurich en Schraard. Zo zijn bijvoorbeeld in Pingjum het dorpshuis, de gymzaal en de school energieneutraal gemaakt met steun van Dorpsmolen Pingjum. Daarnaast doneert Windpark A7 jaarlijks een bedrag in een Dorpenfonds. 

Dat klinkt allemaal prachtig, maar problemen ontstonden begin mei toen bleek dat Windpark A7 wil uitbreiden van vier windmolens van 2 MW naar zeven windmolens van 3 MW in een driehoekig gebied aansluitend op de huidige opstelling. Een plan daartoe werd ingediend bij Fryslân foar de Wyn en gepubliceerd terwijl de plaatselijke bevolking van niets wist. Windpark A7 zal in het voorgesteld opschalingsplan een veel groter gebied beslaan dan voorheen en de molens zullen geen lijnopstelling maar een zwermopstelling krijgen, waardoor hun invloed op het landschap belangrijk zal toenemen. 

Actiegroepen en omwonenden stoorden er zich onmiddellijk aan dat aan de indiening van het plan geen overleg was voorafgegaan, terwijl Fryslân foar de Wyn het wel als haar taak ziet om ,,plannen met draagvlak” te inventariseren (website FFDW). ,,Omwonenden zijn bekend met windenergie en gewend aan de aanwezigheid van turbines,” meldde Windpark A7 in de aanvraag, waarna zij er in één adem door op wees dat de ,,financiële draagkracht” van Dorpsmolen Pingjum en het Dorpenfonds zou toenemen door de opschaling (meer megawatts betekent hogere inkomsten). 

Voor wie er vlakbij woont en straks daadwerkelijk geconfronteerd wordt met slagschaduw- en geluidsoverlast is aanmerkelijk minder aandacht. Voor omwonenden binnen een afstand van duizend meter ligt er een kleine financiële tegemoetkoming in het verschiet, die afhankelijk van hun afstand tot de molens varieert van 250,- euro per jaar (750-1000 meter), 1200,- euro per jaar (500-750 meter) tot ,,maatwerk” (tot 500 meter). Op de informatiebijeenkomst van Fryslân foar de Wyn over het plan in Witmarsum bleek dat dergelijke bedragen als een schijntje worden ervaren. ‘Koop ons uit: dan zijn we morgen weg’, kopte de Leeuwarder Courant op 27 mei. 

,,Voorlopige conclusie: voor bewoners van buitengebieden geldt dat ze uitgekocht willen worden als windturbines in de buurt worden geplaatst!” schreef bestuurslid Frederik Smit van de stichting Hou Friesland Mooi – partner in Fryslân foar de Wyn – op de Facebooksite van SHFM. 

En Ynze Salverda van de actiegroep Genoeg = Genoeg: ,,Een aantal dorpsbelangen wordt over de streep getrokken met geld maar de naaste omwonenden die de echte overlast ondervinden worden met een kluitje in het riet gestuurd. (..) Een zak geld neerleggen bij de dorpsbelangen en de echte benadeelden gewoon schofterig behandelen.” 

De werkwijze van Windpark A7 BV is dezelfde als bij veel andere plannen voor nieuwe windmolenclusters op het Friese vasteland: probeer dorpsbelangen te verleiden ,,mee te doen”, ,,deel te nemen”, ,,te participeren”, of geef ze gewoon gul een wonderbaarlijke spijziging uit de grote zak, maar houd de schadevergoedingen voor omwonenden – kleinere groepen – zo beperkt mogelijk. Het is een strategie die nauwelijks sociaal te noemen valt, als je bedenkt dat de totale winsten uit een park met zeven 3MW molens jaarlijks al snel een miljoen euro zullen bedragen. 

Nog twee andere zaken vallen op aan het opschalingsplan van Windpark A7. Ten eerste dat er niet, zoals in de rest van de provincie wel een belangrijke doelstelling is van Fryslân foar de Wyn, meer (oude) windmolens worden gesaneerd dan er gebouwd worden in het opschalingsplan. Windpark A7 saneert slechts de eigen vier 2MW turbines en vervangt ze door zeven 3 MW turbines. Wat dat betreft past het plan niet goed in de doelstellingen van Fryslân foar de Wyn. 

Ten tweede: zojuist genoemd mogelijk ernstig bezwaar tegen Windpark A7 kan onmogelijk ,,neutraal” worden gewogen door Fryslân foar de Wyn, aangezien aandeelhouder Noordenwind een partnerorganisatie is van Platform Duurzaam Fryslân, die op zijn beurt weer deelnemer is in… Fryslân foar de Wyn. 

Intussen zal het interessant zijn om de positie van Dorpsbelang Witmarsum te vernemen in de discussie rond Windpark A7. Dit dorpsbelang keerde zich in 2012 expliciet tegen de provinciale plannen om de kop van de Afsluitdijk tot windenergiegebied te verklaren, maar houdt zich sinds de presentatie in mei van de in het Fryslân foar de Wyn-traject verzamelde clusterplannen opvallend stil. 

Het is me toch ook wat, dat het de omliggende kleine dorpjes zo voor de wind gaat, terwijl de voormalige hoofdplaats van de voormalige gemeente Wûnseradiel wordt overgeslagen.



.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten