maandag 29 september 2014
woensdag 24 september 2014
Twa Spaansktalige gedichten oerset troch Klaas Bruinsma
Gustavo Adolfo Bécquer (1836-1870)
Jitris en Ienris
De swarte swellen komme wis werom
en hingj’ oan dyn balkon har nêsten op,
om jitris mei har wjokken tsjin dyn rút
al boartsjend oan te klopjen;
Lykwols, dy swellen dy’t har flecht bedimmen,
dat hja dyn skientme en myn lok beskôgen,
ja al dy swellen dy’t ús nammen leard ha,
dy komme net werom!
De tichte kamperfoeljes komme wer,
dat hja de muorren om dyn hôf beklimme
en jitris yn de jûn har blommen iep’nje,
ja jitte moaier blommen,
Lykwols, dy’t mei de dauwe strjemme wiene
waans drippen wy ferwûnd’re beevjen seagen
en fallen, lyk de triennen fan de dea,
dy komme net werom!
Wer komme yn dyn earen en wjerklinke
de wurden dy’t fan fjoer’ge leafde baarne,
dyn herte sil ek út ’e djippe sliep
miskien, miskien ûntweitsje;
mar stil, yn ’t wûnder wei en op ’e knibbels,
allyk hja God oanbidde foar syn alter,
sa’t ik dy leave… lit dy net ferryfl’je:
sa mint dy nea ien wer.
Rubén Dariío (1867-1916)
Symfony yn griis grut
De see lyk in wide kwiksulveren spegel
wjerspegelet de ets fan in himel fan sink.
Yn ’e fierte besmoargje swermen fan fûgels
de grûn, glêd polyste mei ’t geizige griis.
De sinn’ as in glês, in rûn en skier matglês,
reizget traach mei de trêd fan in sike omheech.
De wyn fan de see jout him del yn de skaden
en hat ta in kjessen har djipswart ferwiel.
De weagen dy’t dynje mei ’t leadene liif,
dy lykje te kjirmen ûnder de pier.
Op in trosse sit stil syn pipe te smoken
in seeman en mym’ret en tinkt oan de strânen
fan in dizich en fier en dampich klam lân.
Hy is âld, dizze seerob, syn troanje is taand troch
de fjoerstrielen fan de sinne fan Brazylje.
De woaste taifûns fan de seeën fan Sina,
dy seagen him sûpen syn flesse jenever.
It skom, boarnd fan joadium en fan salpeter,
ken al tiden en tiden syn drankreade noas,
syn kroezige hier, syn atletyske biseps,
syn seildoeks súdwester, syn keperen kile.
En dwers troch de reekwalm fan de tabak
sa sjocht de âld man ’t fier en dizige lân.
Dêr is op in hite en goudgiele middei
de brik hinne syld, en spand stien’ de seilen.
Middeisskoft yn de tropen. De seerob dy’t slûget.
No wurdt alles bewuoll’ yn ‘e toanaard fan griis.
In ûnbidige, sêfte doezeler liket
de grins fan de bochtige kym út te wiskjen.
Middeisskoft yn de tropen. It oerâlde yntsje
strykt oan syn heaze, teseage gitaar,
wylst it imerke ynset in ientoanige solo
op de iennichste snare fan syn fioele.
[Ut: Klaas Bruinsma, gearst. en oers., Blomlêzing út ’e Spaanske poëzij (Elikser, Ljouwert 2014)]
Jitris en Ienris
De swarte swellen komme wis werom
en hingj’ oan dyn balkon har nêsten op,
om jitris mei har wjokken tsjin dyn rút
al boartsjend oan te klopjen;
Lykwols, dy swellen dy’t har flecht bedimmen,
dat hja dyn skientme en myn lok beskôgen,
ja al dy swellen dy’t ús nammen leard ha,
dy komme net werom!
De tichte kamperfoeljes komme wer,
dat hja de muorren om dyn hôf beklimme
en jitris yn de jûn har blommen iep’nje,
ja jitte moaier blommen,
Lykwols, dy’t mei de dauwe strjemme wiene
waans drippen wy ferwûnd’re beevjen seagen
en fallen, lyk de triennen fan de dea,
dy komme net werom!
Wer komme yn dyn earen en wjerklinke
de wurden dy’t fan fjoer’ge leafde baarne,
dyn herte sil ek út ’e djippe sliep
miskien, miskien ûntweitsje;
mar stil, yn ’t wûnder wei en op ’e knibbels,
allyk hja God oanbidde foar syn alter,
sa’t ik dy leave… lit dy net ferryfl’je:
sa mint dy nea ien wer.
Rubén Dariío (1867-1916)
Symfony yn griis grut
De see lyk in wide kwiksulveren spegel
wjerspegelet de ets fan in himel fan sink.
Yn ’e fierte besmoargje swermen fan fûgels
de grûn, glêd polyste mei ’t geizige griis.
De sinn’ as in glês, in rûn en skier matglês,
reizget traach mei de trêd fan in sike omheech.
De wyn fan de see jout him del yn de skaden
en hat ta in kjessen har djipswart ferwiel.
De weagen dy’t dynje mei ’t leadene liif,
dy lykje te kjirmen ûnder de pier.
Op in trosse sit stil syn pipe te smoken
in seeman en mym’ret en tinkt oan de strânen
fan in dizich en fier en dampich klam lân.
Hy is âld, dizze seerob, syn troanje is taand troch
de fjoerstrielen fan de sinne fan Brazylje.
De woaste taifûns fan de seeën fan Sina,
dy seagen him sûpen syn flesse jenever.
It skom, boarnd fan joadium en fan salpeter,
ken al tiden en tiden syn drankreade noas,
syn kroezige hier, syn atletyske biseps,
syn seildoeks súdwester, syn keperen kile.
En dwers troch de reekwalm fan de tabak
sa sjocht de âld man ’t fier en dizige lân.
Dêr is op in hite en goudgiele middei
de brik hinne syld, en spand stien’ de seilen.
Middeisskoft yn de tropen. De seerob dy’t slûget.
No wurdt alles bewuoll’ yn ‘e toanaard fan griis.
In ûnbidige, sêfte doezeler liket
de grins fan de bochtige kym út te wiskjen.
Middeisskoft yn de tropen. It oerâlde yntsje
strykt oan syn heaze, teseage gitaar,
wylst it imerke ynset in ientoanige solo
op de iennichste snare fan syn fioele.
[Ut: Klaas Bruinsma, gearst. en oers., Blomlêzing út ’e Spaanske poëzij (Elikser, Ljouwert 2014)]
maandag 22 september 2014
zondag 21 september 2014
Presintaasje twa HotSum-útjeften freed yn Harns
PARSEBERJOCHT / PERSBERICHT
Boekpresintaasjes útjouwerij HotSum yn restaurant Stoof
Op freed 26 septimber wurde twa boeken presintearre dy’t koartby publisearre binne troch de útjouwerijen HotSum en De Contrabas. Dat sil plakfine yn Restaurant Stoof, Franekereind 23, 8861 AA, Harns.
Yn de Fryske essaybondel Alde Meuk? ûndersykje trije Fryske wittenskippers it ferskynsel ‘klassike boeken yn it Frysk’. Dizze bondel is ûntstien troch gearwurking fan útjouwerijen HotSum, De Contrabas en it Sirkwy Sympoasium. Dêrnei sjocht de Frysk-Nederlânsktalige bondel Tei-iizje / Lok-azen fan Aggie van der Meer (1927) it ljocht. It is har sechsde dichtbondel.
Programma
16.30 oere Ynrin mei kofje en wat derby
17.00 oere Presintaasje
Sprekkers: Chrétien Breukers fan De Contrabas, Jetske Bilker fan útjouwerij HotSum en Teake Oppewal fan Sirkwy Sympoasium
18.00 oere Utrikking Tei-iizje / Lok-azen fan Aggie van der Meer
Aggie van der Meer lêst út eigen wurk
Nei ôfrin kinne jo yn klassike styl ite: der is in spesjaal menu ‘Alderwetsk lekker’ yn de foarm fan in stoofpriuwerij foar de priis fan € 15,-. Foar dy’t iten bliuwe wol: graach efkes reservearje. Info@restaurantstoof.nl of tel. 0517-858537.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Boekpresentaties uitgeverijen HotSum in restaurant Stoof
Op vrijdag 26 september worden twee boeken gepresenteerd die kortgeleden zijn gepubliceerd door de uitgeverijen HotSum en De Contrabas. Dit zal plaatsvinden in Restaurant Stoof, Franekereind 23, 8861 AA, Harlingen.
In de Friese essaybundel Alde Meuk? buigen drie Friese wetenschappers zich over het verschijnsel ‘klassieke boeken in het Fries’. Deze bundel is ontstaan door samenwerking van uitgeverijen HotSum, de Contrabas en het Sirkwy Sympoasium. Daarna ziet de Fries-Nederlandstalige bundel Tei-iizje / Lok-azen van Aggie van der Meer (1927) het licht. Het is haar zesde dichtbundel.
Programma
16.30 uur Inloop met koffie en iets erbij
17.00 uur Presentatie
Sprekers: Chrétien Breukers van De Contrabas, Jetske Bilker van uitgeverij HotSum en Teake Oppewal van Sirkwy Sympoasium
18.00 uur Uitreiking Tei-iizje / Lok-azen van Aggie van der Meer
Aggie van der Meer leest voor uit eigen werk
Na afloop kunt u in klassieke stijl eten: er is een speciaal menu ‘Ouderwets lekker’ in de vorm van een stoofproeverij voor de prijs van € 15,-. Voor wie wil blijven eten: graag even reserveren. Info@restaurantstoof.nl of tel. 0517-858537.
.
zaterdag 20 september 2014
woensdag 17 september 2014
maandag 15 september 2014
Twadde essaybondel ferskynt yn novimber by útjouwerij De Contrabas yn Utert
Om 15 novimber hinne ferskynt by útjouwerij De Contrabas yn Utert myn twadde, sa'n 240 siden tsjûke essaybondel Erfskip & krisis. Essays oer Fryslân en Fryske literatuer 2.
Abe de Vries (1965) is, neist dichter en sjoernalist, ien fan de belangrykste essayïsten yn de Fryske literatuer. Yn 2008 ferskynde syn essaybondel Identiteit & kowesturten, wêryn’t er pleite foar mear refleksje op de Fryske literatuerhistoarje. Op it snijflak fan literatuer, skiednis en autobiografy bringt dizze twadde bondel in seleksje fan essays, koartere skôgjende stikken, ynterviews, taspraken en ferkenningen dy’t er skreau fan 2008 ôf. Abe de Vries krige yn 2005 de Gysbert Japicxpriis foar syn twadde dichtbondel In waarm wek altyd (2004). Identiteit & kowesturten waard yn 2012 nominearre foar de Fedde Schurerpriis.
Abe de Vries (1965) is, neist dichter en sjoernalist, ien fan de belangrykste essayïsten yn de Fryske literatuer. Yn 2008 ferskynde syn essaybondel Identiteit & kowesturten, wêryn’t er pleite foar mear refleksje op de Fryske literatuerhistoarje. Op it snijflak fan literatuer, skiednis en autobiografy bringt dizze twadde bondel in seleksje fan essays, koartere skôgjende stikken, ynterviews, taspraken en ferkenningen dy’t er skreau fan 2008 ôf. Abe de Vries krige yn 2005 de Gysbert Japicxpriis foar syn twadde dichtbondel In waarm wek altyd (2004). Identiteit & kowesturten waard yn 2012 nominearre foar de Fedde Schurerpriis.
zaterdag 13 september 2014
Richard Hugo - Degrees Of Gray In Philipsburg
You might come here Sunday on a whim.
Say your life broke down. The last good kiss
you had was years ago. You walk these streets
laid out by the insane, past hotels
that didn’t last, bars that did, the tortured try
of local drivers to accelerate their lives.
Only churches are kept up. The jail
turned 70 this year. The only prisoner
is always in, not knowing what he’s done.
The principal supporting business now
is rage. Hatred of the various grays
the mountain sends, hatred of the mill,
The Silver Bill repeal, the best liked girls
who leave each year for Butte. One good
restaurant and bars can’t wipe the boredom out.
The 1907 boom, eight going silver mines,
a dance floor built on springs—
all memory resolves itself in gaze,
in panoramic green you know the cattle eat
or two stacks high above the town,
two dead kilns, the huge mill in collapse
for fifty years that won’t fall finally down.
Isn’t this your life? That ancient kiss
still burning out your eyes? Isn’t this defeat
so accurate, the church bell simply seems
a pure announcement: ring and no one comes?
Don’t empty houses ring? Are magnesium
and scorn sufficient to support a town,
not just Philipsburg, but towns
of towering blondes, good jazz and booze
the world will never let you have
until the town you came from dies inside?
Say no to yourself. The old man, twenty
when the jail was built, still laughs
although his lips collapse. Someday soon,
he says, I’ll go to sleep and not wake up.
You tell him no. You’re talking to yourself.
The car that brought you here still runs.
The money you buy lunch with,
no matter where it’s mined, is silver
and the girl who serves your food
is slender and her red hair lights the wall.
.
Say your life broke down. The last good kiss
you had was years ago. You walk these streets
laid out by the insane, past hotels
that didn’t last, bars that did, the tortured try
of local drivers to accelerate their lives.
Only churches are kept up. The jail
turned 70 this year. The only prisoner
is always in, not knowing what he’s done.
The principal supporting business now
is rage. Hatred of the various grays
the mountain sends, hatred of the mill,
The Silver Bill repeal, the best liked girls
who leave each year for Butte. One good
restaurant and bars can’t wipe the boredom out.
The 1907 boom, eight going silver mines,
a dance floor built on springs—
all memory resolves itself in gaze,
in panoramic green you know the cattle eat
or two stacks high above the town,
two dead kilns, the huge mill in collapse
for fifty years that won’t fall finally down.
Isn’t this your life? That ancient kiss
still burning out your eyes? Isn’t this defeat
so accurate, the church bell simply seems
a pure announcement: ring and no one comes?
Don’t empty houses ring? Are magnesium
and scorn sufficient to support a town,
not just Philipsburg, but towns
of towering blondes, good jazz and booze
the world will never let you have
until the town you came from dies inside?
Say no to yourself. The old man, twenty
when the jail was built, still laughs
although his lips collapse. Someday soon,
he says, I’ll go to sleep and not wake up.
You tell him no. You’re talking to yourself.
The car that brought you here still runs.
The money you buy lunch with,
no matter where it’s mined, is silver
and the girl who serves your food
is slender and her red hair lights the wall.
.
donderdag 11 september 2014
woensdag 10 september 2014
maandag 8 september 2014
zondag 7 september 2014
zaterdag 6 september 2014
Knuffelterroriste
Opfallend: de sûnniten hawwe duvelske holle-ôfsnijers, wy sels hawwe kultureel yn de watten leine idealisten as moardners. Ulrike Meinhof, feroardiele foar fjouwer moarden en 54 pogingen ta moard, wurdt aansen yn De Lawei (stik 'Vuurvrouwen') opwoutere en ferknuffele, fan in ferbline 'idealistyske' terroriste ta in chicklit-fähige Anna, Hanna of Johanna.
'Hoe ver ga je voor je ultieme idealen?' freget de promotekst fan it stik. 'Vuurvrouwen van het Ro Theater neemt je mee naar de allerlaatste uren van het leven van Ulrike Meinhof, een jonge vrouw die zich in de jaren '70 verzette tegen de zwijgcultuur van het naoorlogse Duitsland.'
Komt dat zien.
Ensafh ta oan ynhâldlike weroriïntaasje
Foar my op tafel leit ensafh 6-3. Ensafh is it iennichste literêre tydskrift foar Fryske literatuer en telt alve redaksjeleden. De ynhâldsopjefte fan nûmer 6-3 fermeldt sân fersen (fan Jacobus Smink, Edwin de Groot, André Looijenga, Obe Alkema en Pier Boorsma), trije oersette fersen (Kloos, oerset troch Andries Miedema), seis besprekken (fan Friduwih Riemersma, Tryntsje van der Steege, Janneke Spoelstra, Geart van der Meer, Imke Hooijenga en Babs Gezelle Meerburg), ien ferhaal (fan Anne Feddema) en ien foarpublikaasje út in roman (fan Ferdinand de Jong).
De trije langste skôgjende stikken binne dy fan Geart van der Mear, in besprek fan in Poe-oersetting (fiif siden), fan Imke Hooijenga, in besprek fan de roman Littenser merke (acht siden), en fan Babs Gezelle Meerburg, in besprek fan Mearkes út ’e Wâlden (njoggen siden). It binne spitigernôch net de sterkste en nijsgjirrichste bydragen oan it tydskrift.
Geart van der Meer hat wat ‘dinkjes’ fûn yn de oersetting, troch Anne Tjerk Popkema, fan Poe’s ferhaal 'De skacht en de slinger'. ‘Jaja, hâld no mar op, it is wol goed, hear, ik sjoch it al,’ lit Van der Meer healwei syn stik de lêzer tinke. Krekter oersette, Popkema, en net altyd mar mear sinnen brûke as de skriuwer fan it orizjineel, is it wat skoalmasterlik boadskip fan de resinsint.
Imke Hooijenga hat de dûbelbekroane roman Littenser merke fan Ale van Zandbergen lêzen en leit wat saken út oangeande de struktuer fan it boek. Tusken noas en lippen troch komt krityk op de roman oan ‘e oarder (karakters binne net goed yn te fielen, persoanen binne net altyd ‘like fêst’, de ferhalen wolle net in gehiel wurde, it boek ‘stiet fol mei klisjees, symbolyk, metafoaren en ferwizings nei foaral bibelske ferhalen dy’t wol klopje, mar der net altyd likefolle ta dogge’). Al mei al is dat nochal wat – en dus is der ek nochal wat dat om útlis en foarbylden freget. Mar dat komt dan wer net.
Babs Gezelle Meerburg brûkt har te besprekken boek om wat te sizzen oer it plak fan it folksferhaal yn de folkskunde, de literatuerskiednis en de literatuerpsychology; har konklúzje is dat Mearkes út ‘e Wâlden (in blomlêzing fan troch Dam Jaarsma sammele ferhalen) op niisneamde trije mêden in nijsgjirrige útjefte is. Se freget har wol ôf oft it op ‘e merk bringen fan âlde spoekeferhalen hjoeddedei noch wol sin hat: ‘oft it yn ús tiid fan games, films, muzyk – fan feroarjend kultuerbesef – reëel is om in mearkesamling foar jong en âld te meitsjen’. Mar it boek ferkeapet goed, blykt even fierderop. Dat, hoesa net reëel?
De oare, koarte besprekken geane oer Eric Hoekstra, Lofts! Rjochts! Lofts! In Fries yn Afghanistan (Elikser, 2013), Rommert Tjeerdsma, Ferliezers (KFFB, 2014), Steven Sterk, De midden en beide einen (Bornmeer, 2012) en Meindert Bylsma, Rys mei rezinen – Grôt mei krôde (Elikser, 2013). Yn in tiid dat kranten hieltyd minder romte hawwe foar literêre besprekken, is it in goed ding dat ensafh in protte omtinken jout oan dizze ûnderôfdieling fan it literêre bedriuw.
De poëzij is, lykas wy fan ensafh en fan ien fan de beide foargongers fan ensafh, hjir, wend binne, hap-snap op basis fan it kritearium ‘wat ha wy binnenkrigen?’ It is, liket my, it oerweagjen wurdich om in mear strukturearre poëzij-oanpak te hantearjen. Wêrom net yn elk nûmer nij wurk fan íen dichter bringe, ynklusyf in moai stik oer dy dichter en syn poëzij? Soks soe twinge ta mear refleksje op poëtysk wurk, soe sok wurk ek better tagonklik meitsje foar de lêzer en soe der better yn slagje om de lêzer waarm te meitsjen foar poëzij. Inkeld mar de tafallige poëtyske produksje fan de redaksjeleden ôfprintsje, it wurket net.
Proaza is der yn dizze ôflevering fan Anne Feddema en Ferdinand de Jong. Fan De Jong is der in foarpublikaasje, no ja, besteande út in fragmint fan syn nije, ferline wike presintearre roman Bedoarne hannel (Friese Pers Boekerij). Earlik sein ûntgiet my de sin fan it foarpublisearjen út in roman dy’t noch gjin wike letter as it tydskrift ferskynt.
Ensafh lit mei syn tredde nûmer fan jiergong 6 (op ’e nij) sjen – as ik myn sin sis – dat der in grutte diskrepânsje bestiet tusken it grutte tal redaksjeleden en it ‘rjochtingleaze’ karakter fan it blêd. Yn gewoane taal: der is ferlet fan in ynhâldlike weroriïntaasje mei dêrby, en dêrmei lykopgeand, mear kulturele ambysje as it giet om saken as ferdjipping, debat en aktualiteit. It blomlêzende, útsoarte eigenwillige karakter fan ensafh smyt yn tiden fan smeller wurdende literêre produksje en ôfnimmend tal lêzers in risseltaat op dat net folle literatuerleafhawwers bûten de rûnte fan it redaksjonele legioen befredigje sil.
.
vrijdag 5 september 2014
woensdag 3 september 2014
dinsdag 2 september 2014
Abonneren op:
Posts (Atom)