woensdag 3 februari 2016

It Skriuwerswykein 2015, of it falen fan it Skriuwersbounbestjoer minus de ponghâldster

De tryste histoarje fan it net-hâlden Skriuwerswykein fan 2015 begjint net lang nei de algemiene ledegearkomste fan It Skriuwersboun op 30 april. De bounsleden Hein Jaap Hilarides en Jetske Bilker freegje op dy gearkomste oft se wat gesellichs mei de skriuwers organisearje kinne ûnder de paraplu fan It Skriuwersboun. Ja, is it antwurd fan bestjoer en leden: dat kin. It giet om in ynformeel inisjatyf; der is gjin sprake fan in organisaasjekommisje mei taken, doelen of sokssawat. 

Gjin reaksjes 

Grif praat Hilarides dêrnei mei Ernst Bruinsma fan de Moanne, al bestiet fan dat petear fierder gjin ferslachjouwing, want op de bestjoersgearkomste fan It Skriuwersboun fan 13 july docht bliken dat der in útstel ynkommen is fan Hilarides oangeande it hâlden fan in Skriuwerswykein yn ’e mande mei it tydskrift de Moanne. Teksten dy’t yn en om dat wykein hinne skreaun wurde sille, kinne dan yn de Moanne publisearre wurde, is it idee. It bestjoer, dat it útstel behannelet, jout tastimming foar de organisaasje fan in wykein fan It Skriuwersboun mits it gean sil om in werklike ko-produksje (bestjoersbeslút 13-7). 

Op deselde bestjoersgearkomste wurde yn it ramt fan de oanfraach boekjiersubsydzje by de Provinsje trije Skriuwersbounprojekten besprutsen: 1) op ’e nij in Literêr Sirkwy; 2) Skriuwerswykein; 3) mini-konferinsje oer literatuer. In grouwe moanne letter, op 19 augustus, mailt de ponghâldster de konsept-oanfraach foar de boekjiersubsydzje nei it bestjoer. Opnommen binne ek de projekten foar 2016, sadat de Provinsje op’e hichte is fan de projektsubsydzje-oanfragen dy’t letter yntsjinne wurde sille. As betingst foar it projekt Skriuwerswykein wurdt neamd dat it in kwalitatyf goed en kultureel of polityk-maatskiplik relevant programma biedt. 

Fan de bestjoersleden reagearret der mar ien; op syn advys wurdt de oanfraach boekjiersubsydzje oanpast. 

Twa wike letter, op 3 septimber, mailt de ponghâldster nei it bestjoer mei in fraach om ynformaasje oer de oanfraachprosedueres foar provinsjale projektsubsydzjes en oft se de begruttingen fan projekten út 2013 en 2014 oernimme kin. Foar projekten fan 2015 binne der gjin (konsept)projektsubsydzje-oanfragen noch (konsept)begruttingen. It is dat jier foar it earst dat provinsjale projektsubsydzjes oanfrege wurde moatte mei projektplannen en begruttingen op basis fan offertes; de prosedueres binne oanpast yn 2014 en de eardere ponghâlder hie dêr noch net mei hoegen te wurkjen (dy frege gewoan jild en dat kaam dan). 

Op dizze mail komt ek gjin reaksje, fan gjin fan de bestjoersleden, ek net nei in pear wike. 

Wer twa wike letter, op 16 septimber, mailt de ponghâldster oan it bestjoer har útstel om foar trije projekten subsydzje oan te freegjen út de provinsjale subsydzjepot Kultuer en Mienskip, regeling Promoasje Frysktalige boek. It giet om twa Skriuwerswykeinen (2015 en 2016) en in literatuerkonferinsje. Foar it projekt Literêr Sirkwy kin subsydzje út in oare regeling oanfrege wurde. De oanfraach moat op 1 oktober by de Provinsje wêze. 

De foarsitter fan It Skriuwersboun, Tryntsje van der Veer, antwurdet deselde deis: ‘As it goed is, hat Symen [de eardere ponghâlder – AdV] foar dit jier in oanfraach dien.’ Dat is lykwols net it gefal, lit de ponghâldster in dei letter witte oan it bestjoer. 

De ponghâldster meldt dat se mei Hilarides maile sil om op ‘e hichte te reitsjen fan syn plannen foar in Skriuwerswykein 2015 en om him de subsydzjebetingsten te ferdútsen. Op 17 septimber lit de ponghâldster oan Hilarides witte wêr’t in Skriuwerswykein oan foldwaan moat om foar subsydzje yn ’e beneaming te kommen, mei dêrby de deadline en in konseptbegrutting. Hilarides antwurdet, op 20 septimber, dat er in dei letter, op 21 septimber, in petear hawwe sil mei Ernst Bruinsma fan de Moanne; Jetske Bilker sil dêrby oanwêzich wêze. De ponghâldster lit him witte dat dat prima is, want dan kin se op 28 septimber it konsept-projektplan klearhawwe, dat dan dus noch op ’e tiid by de Provinsje wêze kin. Ek befêstiget se nochris de betingst: ‘it doel fan it Skriuwerswykein moat mear omfetsje as it foljen fan in Moanne-nûmer’. 

Yntusken, 24 septimber, mailt de ponghâldster in earste alternatyf konsept-projektplan foar in Skriuwerswykein mei as tema 'Poetus Laureatus' nei it bestjoer, want de tiid hâldt gjin skoft – 1 oktober moat, lykas al sein, de boel by de Provinsje wêze. 

Der komt gjin ynhâldlik kommentaar fan it bestjoer. 

Twa dagen letter, 26 septimber, mailt de ponghâldster nei it bestjoer in zip-file mei de komplete (konsept)subsydzjeoanfragen foar alle fjouwer útstelde projekten: Literêr Sirkwy, mini-konferinsje literatuer, Skriuwerswykein 2015 en Skriuwerswykein 2016. Wer twa dagen letter, op 28 septimber, komt der in reply fan de foarsitter mei inkeld: tankewol. Wol leveret bestjoerslid Popkema kommentaar op budzjettêre details. Fierder komt der gjin reaksje fan it bestjoer op de email en de konsept-oanfragen. 

It boek of de lêzer? 

Deselde dei, de jûns om 21:30 oere, stjoert Hilarides in mail nei de ponghâldster mei in ferslach fan it petear mei Bruinsma op 21 septimber (in wike earder dus). Dat ferslach befettet in programma foar it Skriuwerswykein. It tema sil wêze ‘It boek of de lêzer?’ Mei oare wurden (Hilarides): ‘Moat it boek him oanpasse oan de lêzer? Of moat de lêzer him of har oanpasse oan it boek?’ 

Op 29 septimber mailt de ponghâldster nei bestjoerslid Popkema watfoar oanpassingen se op syn advys makke hat yn de projektsubsydzje-oanfragen. 

Ek op 29 septimber mailt de ponghâldster oan it bestjoer en oan Hilarides dat it net mear mooglik is om mei de ideeën fan Bruinsma en Hilarides in projektplan te meitsjen en dat mei de bestjoersleden te besprekken, om’t dyselde middeis de subsydzje-oanfragen fan It Skriuwersboun op de post nei de Provinsje moatte. Wol jout se de befêstiging oan Hilarides dat syn ideeën likegoed besprutsen wurde sille op de bestjoersgearkomste fan 1 oktober. 

Hilarides antwurdet mei in fraach oan de ponghâldster: wat fynt It Skriuwersboun fan it programma en is subsidiearring noch mooglik? De ponghâldster antwurdet dêrop a) dat it programma net foldocht oan de betingsten fan It Skriuwersboun-bestjoer lykas steld op 13 july; b) dat subsidiearring troch de Provinsje binnen de regeling Kultuer en Mienskip foar it útstelde programma net goed mooglik liket; en c) dat de mooglikheid om subsydzje oan te freegjen foar projekten binnen Kultuer en Mienskip op 1 oktober slút. 

Op 30 septimber jout de ponghâldster tillefoanysk útlis oan Hilarides. Ek mailt se de programma-opset fan Hilarides nei it bestjoer en docht se ferslach fan de kommunikaasje deromhinne. De foarsitter reagearret oars net as mei it omstjoeren fan in standertwurklist foar de bestjoersgearkomste fan 1 oktober. ‘Ik ha it Skriuwerswykein (de middei) der efkes apart by set.’ 

Op de bestjoersgearkomste fan 1 oktober wurde alle konsept-projektoanfragen goedkard en wurdt oer It Skriuwerswykein 2015 besletten: ‘It Skriuwerswykein 2015 fynt plak foar it beslút oer takenning fan de oanfrege subsydzje. It Skriuwersboun betellet út it jierjild en rint it finansjele risiko.’ (Beslút bestjoersgearkomste 1 oktober 2015.) 

Beslút of gjin beslút? 

Mar in dei letter, op 2 oktober, mailt foarsitter Tryntsje van der Veer oan it bestjoer en oan Hilarides: ‘it bestjoer is fan miening dat it te koart dei is om 28.11 in goed tarieden [sic!] gearkomste te hâlden. Dan better yn 2016 goed foar de dei komme.’ De ponghâldster wiist yn de mail op it bestjoersbeslút fan in dei earder en wol dat yn de notulen opnimme; de foarsitter wol dat net: ‘Foar no soe ik opnimme dat wy nei oerlis besletten ha dit jier gjin Skriuwerswykein te hâlden, op grûn fan de ynfo sa as no beskikber. Ik bin benijd nei de reaksje fan [Hilarides], mar dêr ha wy it letter wol oer.’ (Email 2 oktober oan de ponghâldster.) 

De ponghâldster antwurdet oan it bestjoer: ‘Wat mear as der organisearre wurdt, wat better as it is. Dus ik wol gjin dingen fersteure.’ Taheakke oan har mail stjoert se it ferslach fan de gearkomste fan 1 oktober mei it beslút it Skriuwerswykein 2015 te organisearjen. 

Hilarides begrypt ien en oar net en bellet op 2 en 3 oktober mei de foarsitter. Dy mailt op 3 oktober oan it bestjoer dat Hildarides oanjûn hie dat de tariedings yn in finaal stadium wiene en dat er tocht dat it bestjoer fan alles op ’e hichte wie. De foarsitter wol oerlis oer de sitewaasje. De ponghâldster mailt werom dat der gjin sprake wêze kin fan tariedings yn in finaal stadium ‘as it Skriuwersboun gjin inkeld kontakt mei de partner [de Moanne – AdV] hân hat, der gjin offertes yntsjinne binne, gjin begrutting opstjoerd, ensh. Der is gjin inkelde reden om de beslissing fan tongersdeitejûn [bestjoersgearkomste 1 oktober – AdV] op ’e nij te besjen.’ 

Op 4 oktober mailt de foarsitter oan it bestjoer dat neffens har de ponghâldster net alle skriftlike ynfo oer it Skriuwerswykein yn it bestjoerd dield hat. Ek wol se it Skriuwerswykein no net trochgean litte om’t de plannen net konkreet genôch binne en net op ’e tiid oerlein. Se wol de ideeën meinimme nei 2016. Yn har reply, ek fan 4 oktober, bestriidt de ponghâldster dat se net alles fan Hilarides trochstjoerd hawwe soe nei it bestjoer. Ek kundiget se oan yn jannewaris út it bestjoer te stappen: ‘Yn jannewaris lis ik myn funksje wer del. Ik haw gjin sin yn dizze manipulaasjes dy’t it hiele programma lykje te fersteuren.’ 

Op 8 oktober docht de foarsitter in útstel oan it bestjoer foar in ekstra gearkomste ‘om’t goede en iepen kommunikaasje hiel belangryk is’. 

De ponghâldster antwurdet in dei letter: ‘Ik begryp it doel, mar ik snap it middel net sa. Ik bedoel: it soe dochs net nedich wêze moatte om in ekstra gearkomste te belizzen om te besprekken dat bestjoersleden net op bestjoersbeslissingen werom komme moatte sûnder nije plenêre bestjoersgearkomste en it is dochs net nedich om te fergaderjen oer it feit dat ien-twaatsjes net jilde meie as bestjoersbeslút? Of binne wy werklik sa fier sonken dat wy as bestjoer wer op ien line komme moatte om’t guon ûnder ús net op de line sitte fan oerlis, transparantens en yntegriteit?’ 

Op 16 oktober is dy ekstra gearkomste der dan, yn kafee Wouters yn Ljouwert. Mar sûnder de ponghâldster. Dy kin dy deis net en hat dan al ytlike kearen útsteld om fia Skype oanwêzich te wêzen. De foarsitter wol dêr neat fan witte, want de bestjoersleden Tryntsje van der Veer, Anne Tjerk Popkema en Johannes Beers kinne net skype.

Wilens… 

Yn simmer en neisimmer hawwe benammen de bestjoersleden Anne Tjerk Popkema en Johannes Beers it sa drok mei har eigen bestjoerlike hobbys dat se blykber fergetten binne om omtinken te jaan oan de knipende bestjoerssaak fan it opstellen fan goede plannen en it organisearjen fan subsydzje foar dy plannen. 

Ut ûnderskate mails dy’t ik hjir fierder mar net reprodusearje sil, docht bliken dat beide bestjoersleden har yn dizze perioade leaver dwaande hâlde mei de kwesty fan de namme fan It Skriuwersboun: dy wurdt troch beide as âldfrinzich ûnderfûn en der moat noadich in nije namme komme. Dat de leden yn 2013 noch besletten hawwe de namme te hâlden sa’t dy is, makket in nammerste kritysker punt. 

In oare soarch fan beide bestjoersleden is it formulearjen fan de core business fan It Skriuwersboun: de mission statement. Dy soe neffens har earder lizze moatte by taalbefoardering as by literatuerbefoardering. Konsept-enkêtefragen foar de leden wurde fandatoangeande yn it bestjoer ommaild. 

Yntusken is der yn It Skriuwersbounbestjoer mar ien dy’t har ôffreget oft dat tema dat Bruinsma en Hilarides betocht hawwe foar it Skriuwerswykein 2015 – it boek of de lêzer? – wol kultureel of maatskiplik relevant is, wat neffens de offisjele dokuminten de betingst is foar in Skriuwerswykein. It antwurd is fansels: nee. Mei alle respekt foar Bruinsma en Hilarides, mar ‘Moat it boek him oanpasse oan de lêzer? Of moat de lêzer him of har oanpasse oan it boek?’ is neat oars as in werformulearring fan de fraach: ‘Sil ik skriuwe wat ik wol, of moat ik my oanpasse oan in grutter publyk?’ 

Foar wa’t yn ús frije wrâld it kiezen tusken de twa opsjes swier falt: tûzenen boeken en hûnderttûzenen blogs behannelje dizze fraach al. Twads is bekend dat kreative skriuwers in oar konsept fan ‘publyk’ hawwe as bygelyks Kim Jong-un; it giet net om grut of mear. As de Moanne mient in nûmer folje te moatten cq. te kinnen mei in non-tema, is dat syn saak. Hie de Moanne kontakt opnommen mei it Skriuwersbounbestjoer, dan hie it bestjoer fansels dat punt besprekke en der kritysk op reflektearje moatten. Mar de Moanne die neat, dus It Skriuwersboun tocht nearne oer nei. 

Dy needsaak fan neitinken is hielendal net dúdlik wurden oan de foarsitter en de oare bestjoersleden. Behalve oan subsydzje- en Skriuwerswykeinsaken hie it bestjoer ek omtinken jaan moatten oan it Undersyksnetwurk dat op inisjatyf fan Friduwih Riemersma – ponghâldster fan It Skriuwersboun – opset is: in folle wichtiger inisjatyf foar de Fryske literatuer as de private namme- en enkêtehobbys fan in pear bestjoersleden. Mar ek dêr gie it omtinken fan Van der Veer, Popkema en Beers net nei út. 

In foarsitter dy’t dat net is 

De foarsitter blonk op de lêste algemiene ledegearkomste fan It Skriuwersboun út yn it mei drama opleppeljen fan de minpunten fan de ponghâldster, mar liigde tagelyk de oanwêzige leden foar troch net deagewoan te melden wat ik dus mar melde moat en hjirboppe ek dien ha, nammentlik de feiten fan har eigen disfunksjonearjen en dat fan har mei-bestjoersleden. 

In foarsitter fan in feriening moat, as der ûndúdlikheden ûntstean oer inisjativen, taken, tema’s en tiidpaden, de leie nimme en besykje ien en oar te strukturearjen, binnen de betingsten dy’t steld wurde oan goed ferieningsbestjoer. Ut boppesteand oersjoch docht klear bliken dat de foarsitter hielendal net as sadanich aktearre: se wie fan essinsjele saken net op ’e hichte, se reagearre net, of te let, se stjoerde net, se ynspirearre net, en – in bestjoerlike deasûnde – se stie ta dat in bestjoersbeslút nei de tiid mar efkes yn in ien-twaatsje mei ien of twa bestjoersleden weromdraaid waard. 

En dan krekt dwaan as is de gaos net jó skuld, mar dy fan in oar? 

Gelokkich hat It Skriuwersboun, behalve in foarsitter dy’t dat net is, no in ponghâlder dy’t dat ál is; Popkema bv is wierskynlik ien fan de grutste ûntfangers fan subsydzjes yn it ramt fan it provinsjale letterebelied, dat hy moat achte wurde te witten fan de sneldiken likegoed as fan de kowepaadsjes nei de potten mei goud. Kommunikaasjeman Johannes Beers moat lykwols noch al wat byleare. Tsjin Omrop Fryslân hie er it oer ‘ego’s’ dy’t it bestjoer gelokkich net tefolle yn it paad stien hiene. Dat seit de harker fansels sa neat: ego. Mar Freud helpt: ego is dat wat by folwoeksen minsken tusken de eangst foar straf en de ûnbeheinde driften sit. 

In yntryste saak, dizze hiele skiednis. 

De ponghâldster waard kriminalisearre mei in bestjoersmail oan de leden om dochs foaral GJIN kontribúsje te beteljen, nei’t sy in literêr opsteld kattebeltsje omstjoerd hie dat it tiid wie om te beteljen. 

De ponghâldster waard op de algemiene ledegearkomste as in misdiediger delset yn in like lang as misliedend ‘oersjoch’ fan har oandiel yn de miskommunikaasjes. 

De ponghâldster, dy’t yn 2015 (mei-)inisjatyfnimmer wie fan sawol it Undersyksnetwurk as de Skriuwersborrel, en dy’t prima plannen skreaun hat foar in nije opset fan it Literêr Sirkwy en foar in Skriuwerswykein mei ‘Poetus Laureatus’ as tema, dy’t sûnder help fan de o sa betûfte oare bestjoersleden it iene nei it oare projektplan neffens de nije easken fan de subysdzjejouwer net inkeld opsteld hat, mar ek goedkard krige troch it bestjoer, en dus yntsjinne hat by de Provinsje, dy ponghâldster waard op deselde algemiene ledegearkomste – wêryn’t se fersocht om fan har taken as bestjoerslid ûntslein te wurden – net inkeld net betanke foar har wurk, mar krige te hearren dat se ek gjin lid mear bliuwe koe. 

En de leden dy’t lid bliuwe mochten, by de graasje fan ús bestjoerlik knoffeltrio, de leden dy’t altyd lid bliuwe meie sille, om’t se noait net in bestjoer foar de fuotten rinne? 

Sa’t de Feartfisk al earder skreau: dy hawwe efkes lekker blettere. Gelokkich wie ik doe al gjin lid mear, en ik wurd it pas wer as de trije niisneamde ‘bestjoersleden’ har folmacht weromjouwe en in nij bestjoer syn wolmiende ekskuzes makket oan de ponghâldster fan 2015.

*