dinsdag 9 juni 2020

Alternativen foar podcasters dy't gjin Afûkfrysk prate wolle

Anne-Goaitske Breteler (24) út Ternaard en Sytze de Haan (30) út Holwert sille podcasts meitsje en wolle neffens de Leeuwarder Courant fan hjoed net tefolle Afûkfrysk prate - wat dat dan ek mar wêze mei. Se wolle, mei oare wurden, it Frysk brûke sa't se it om har hinne hearre - wat fansels net al te bêst Frysk is en al gau útskaait nei in nuver mingtaaltsje.

Net te fier fuort wolle fan de strjitte is bêst, mar te fier weibliuwe fan de taal wer minder. En in bytsje sjeu yn it praat is fansels net ferkeard foar in podcast. Goed, it is Frysk: men moat skipperje. Dêrom hjir in samling útdrukkingen/sprekmanieren út de foar-Afûktiid, nommen út ferhalen en lêzingen fan de man dy't folle mear as de Afûk it Frysk foarme hat: Waling Dykstra. 

Earst in hjoed de dei gongbere wize fan sizzen, dêrnei in alternatyf. Podcastmakkers, floggers, rappers, wrâldkeunstners, ienfâldige dichters en skriuwers, Fryskpraters yn it algemien: elk kin der syn foardeel mar mei dwaan. Nocht en wille!

Alles feroarje 
alles út it plak sette 

Bekend stean as in tsjoenster 
Foar in tsjoenster gean 

Bern dat net better wurdt 
bern dat net op ’e haal komt 

Bist gek wurden? 
is ’t dy yn ’e sinnen slein? 

Bûtensletten 
bûtenskoattele 

Dan kin men ’t net mear brûke 
dan hat men ’t der mei dien 

Dat kin wol wurde/oangean 
dat moat mar ris oan ’e gong 

Dat tink ik wol 
dat hâld ik der al foar 

Dat woe ik net/achte ik net goed
dat mocht ik net ha 

De boel wie net opromme 
de boel wie net op stel 

De minderheid 
de lytste helte 

De moaiste klean oan 
yn de uterste pronk 

Der giene trije oeren foarby, doe... 
der gyng in goed trije oeren ta in ein, doe… 

Dêr hâlden se foar stil 
dêr stuiten se foar 

Dêr haw ik genôch fan/myn nocht fan 
dat wurd ik sa sêd as grôt 

Dêr komt neat fan yn! 
dêr sil de duvel yn slaan! 

Dêr seach er fan op 
dat die him sa nij as fleanen 

Dit is net bêst/is nuver 
dit stiet der bryk by 

Doe joech er it wiif in tút 
doe naam er it wiif efkes by de kop 

Dy hie de reputaasje 
dêr gyng de rop fan 

Earne oer neitinke 
jin earne op beslypje 

Eat mei opskipe wurde 
eat oan ’e mage krije 

Eat net goed kinne 
eat gjin rjucht bestek oer hawwe 

Eat buorkundich meitsje
mei eat by de rigel lâns gean 

Elk mei wat gefoel 
elk dêr’t wat fieling yn sit 

Fan alles wie der folle 
Der wie fan alles by de bult 

Fan jin ôfhâlde 
fan de hûd te kearen 

Fan jongs ôf meijaan 
yn de earste brij te iten jaan 

Fan jôngs ôf 
fan jongs op 

Fiere in grutte steat 
meitsje in brede swaai 

Fierste folle 
in ûnbehindige protte 

Hawwe in grutte bek 
skuorre de bek oan de earen ta op 

Hiel moai klaaid/optutte 
aldernuverichst yn ’e prûst 

Hy die it gau 
Hy die it mei gauwens 

Hy doarst him net sjen te litten 
hy doarst de holle net opstekke 

Hy like op in (..), as er net ien wie 
hy wie sawat in stik fan in (..), as er net in helen wie 

Hy liket op jo 
hy hat jo yn skouwing 

Hy rûn kâns om gek te wurden 
hy wie yn ’t gefaar fan gekwurden 

Hy wie net oanwêzich
hy wie net by de wurken 

Ik ferwachtsje der net folle goeds fan 
ik ha it der net grien op 

Ik soe dat graach oars wolle 
ik soe der ris niget oan ha oft dat ek oars kin 

Ik wol hawwe, dat 
Ik wol deropút, dat 

Immen foar trije gûne oplichte 
immen foar trije gûne yn ’e nekke skoppe 

Immen gjin rjucht te dwaan 
immen te ferûngelykjen 

In bern krije 
yn ’t waarm bêd komme 

In tuskenoplossing 
in behelp 

In winter sûnder snie en iis 
in iepene winter 

In wize fan sizzen 
in sprekmanier

In ynklauwerige man 
 in man dy’t de fingers sa stiene dat se altyd nei him ta klauden 

Is der noch wat oan te dwaan? 
is der noch helpen oan? 

It earste wat er die 
it wie syn earste wurk 

It gie as in rinnend fjurke troch de stêd 
it gie as diggelfjoer troch de stêd 

in stikje/eintsje fan de dyk ôf 
in trêdmannich fan de dyk ôf 

It is efkes nei acht oere 
it is grut acht oere 

It lytste risiko rinne om… 
it minst aventoer hawwe om... 

It wie in dei mei moai waar 
it wie in moaie dei waar 

It wie dêr stampfol 
it wie dêr stoppende fol 

Kin goed prate 
is net op ’e smoel fallen doe’t it tiid wie om praten te learen 

Kin net sa hurd rinne 
is net ûnbidige fluch op skonken 

Krityk jaan 
der in oanmerking oer meitsje 

Lit it breder hingje 
slacht grutter swee 

Lyts bern begjint lûd te grinen 
hellet de poepmartenssang op út it heechste gat 

Mei in tekst derop 
mei lêzen derop 

Moarnier betiid 
moarnier sa gau’t de dei oan ’e loft is 

Moarn oer in wike, dan... 
 As moarn komt noch in wike, dan… 

Net in knappe man (uterlik) 
net in heel oannimlik man foar de wrâld 

No liket it oft ik bang bin 
no gean ik foar skiter ôf 

Oan de holle sangerje 
Om de earen gûnzje 

Oars bin ik bang dat… 
oars haw ik soarch dat... 

Ofkarrend kommentaar jaan  op eat
spitige reden oer eat jaan 

Ofwiisd wurde troch in faam/feint 
in blauwe skine rinne 

Op stap wêze 
op ’e sukkel wêze 

Rinne kâns op
lizze derfoar bleat 

Seach nuver op ’e noas 
seach nuver by de noas lâns 

Seach syn faam wol sitten 
hie wol wat bestek yn syn faam 

Se hat it sa’t it liket fergetten 
it skynt har fergetten te wêzen 

Se moatte oeral hinne en by wêze 
Se moatte nei alle katstrûperijen te poathâlden 

Se tinke goed om har affêren 
Se hâlde de foet by de kûle 

Se wie net oer te heljen/joech neat ta 
se wie oer gjin strie te krijen 

Se woe net wachtsje 
se die gjin lichten 

Smoarch guod ynnimme 
smoarch guod yn de hûd gearslaan 

Sûnder wat te sizzen 
sûnder mar praatsjes te meitsjen 

Ticht by de dea west hawwe 
nei op ’e kant fan ’e dea west hawwe 

Tiid om fuort te gean 
tiid fan fuort

Tink dy no ris yn 
tink no ris ta 

Troch de tiid hinne 
by de tiid lâns 

Tsjin ús heit syn sin 
tsjin de begearte fan ús heit 

Wa hat jo stjoerd? 
wa hat jo opstjoerd? 

Wat der ek barre sil 
al keart alles ûnderstboppe 

Watfoar mâle bewegingen hy ek makke
hoe’t er ek skeanbille en earmtakke

Wêr sil er it oer hawwe? 
wêr soe er it oer ha sille? 

Wie fan ’t sintrum/oerstjoer 
wie alheel fan syn saken

Wurde oerslein 
reitsje foarby 

Wurk gunne oan de leechste ynskriuwer 
wurk by de minste oannimming bestelle 

Yn it ûngelok stoarte 
yn it leech fiere

.

[Sa earst mar - letter miskien ris mear.]

Geen opmerkingen:

Een reactie posten