Sterker noch: der is sels hielendal gjin ‘bestjoerlike reaksje’ kaam op dat advys.
De oast sit hjir dus by it provinsjebestjoer sels. Dat gniist DINGtiid gewoan achter syn rêch út, soe men fan tinken wol hawwe kinne. Deputearre fan Kultuer Sietske Poepjes (CDA) waard yn novimber 2016 yn bywêzigens fan minister Plasterk oanwiisd as de ‘taalskipper’. No – july 2017 – skriuwt DINGtiid: ‘DINGtiid soe graach sjen dat provinsje Fryslân no mear foarm en ynhâld oan dy rol jout.’ Boppe it begeliedende parseberjocht by it jierferslach stiet sels de kop: ‘Poepjes, pak no de swipe foar it Frysk!’
Wat in skipper mei in swipe moat, is de lêzer miskien net dalik dúdlik en my ek net, mar it boadskip is dat wer wol: Poepjes moat no einlings dy rol fan ‘taalskipper’ opkrije en wat dwaan.
De deputearre is oars sels fan miening dat DINGtiid net op ’e hichte is fan wat se allegear wol net út’e wei set dêr op it provinsjehûs, blykt út har reaksje fan hjoed yn de LC. Se hat nammentlik tegearre mei cdK Brok it Wetterskip Fryslân en in tal gemeenten op besite hân om harren help oan te bieden op it mêd fan Frysk taalbelied. En, skriuwt de krante, se hat ‘tips [jûn] om het Fries onder de mensen te krijgen’. Poepjes: ,,Mei in vlog yn it Frysk bygelyks.” As oare Poepjes-inisjativen kinne hjir ek neamd wurde – mar dat docht de krante net – it idee foar in Poesyalbumdichter fan Fryslân en in showsirkus te meitsjen fan de útrikking fan de Gysbert Japicxpriis.
Op it stik fan it ûnderwiis – DINGtiid wol graach in langetermynfisy fan de provinsje – dûkt Poepjes fuort: ,,We kinne fêstlizze hoefolle meartalige skoallen wy ha wolle, mar fierder wolle wy mei namme (sic) fasilitearjend wêze.” Likegoed wol Poepjes wol sjen nei sa’n langetermynfisy: ,,It is foar de goede saak. Dat hja gas derby wolle, is allinnich mar goed.”
Gjin taalskipper dus en gjin langetermynfisy (foarearst). Dêrmei set Poepjes DINGtiid yn syn himd. Dat orgaan hat yn ’e lêste twa jier wol sa’n 150.000 euro koste. Ja, dat ,,is foar de goede saak” fansels, mar wat smyt it eins op? It jierferslach sels komt ek net sa hiel fier. Minsken byinoar brocht, lêst men. Sjen litten hoe’t jildstreamen rinne. Generaasjes mei inoar ferbûn. ,,Sjen litten datst troch mei in frisse blik te sjen in oare fyzje op de takomst fan it Frysk ha kinst.” En, dizze is wol hiel bot yn striid mei it ferslach sels: ,,(..) soarge foar in gefoel fan urginsje by oerheden om it Frysk heger op de prioriteitelist te setten en ek werklik aksje te ûndernimmen”.
Fierder wurdt it foar elk no wol dúdlike tekoart oan effekt wat ferburgen troch yn it jierferslach te struien mei aardige siferkes oer it Frysk – siferkes dy’t foarútgong suggerearje moatte. Yn giele kaderkes lêze wy oer in pear mear twatalige pjutteboartersplakken, in pear mear Tryater-foarstellingen, in pear mear meartalige basisskoallen, wy lêze wat oer it tal dielnimmers oan it Frysk Diktee, wy fernimme dat der op in pear plakken meartalich fuortset ûnderwiis bestiet, dat der noch altyd learlingen binne dy’t eineksamen Frysk dogge of oan in pabo besykje it foech Frysk te heljen. En fansels wat oer de groei yn ’e iepenloftspullen. Oer de posysje fan it Frysk seit dat allegear neat, mar it jout de lêzer wol wer wat in rêstiger gefoel. In rapport as prozac.
Al mei al is der net folle reden om deryn te leauwen dat dizze CDA-deputearre werklik wat foar it Frysk út ’e wei sette sil. Skea docht se yn alle gefallen wol. Oan de Fryske literatuer bygelyks: de basis fan de taal. Ik ha ek in advys. Miskien moat DINGtiid sels wat minder leave rapporten skriuwe.
Hoe kin it dat ik yn it jierferslach deasmiten wurd mei giele opstekkerkes mar gjin wurd tsjinkom oer de ûntheffingen dy’t troch Poepjes sûnt 2016 massaal ferliend wurde oan basisskoallen en skoallen foar fuortset ûnderwiis wat it Frysk skriuw- en lêsûnderwiis oanbelanget? In hiele generaasje Fryske bern wurdt fan syn eigen taal weihâlden. It ferswijen fan dy rampsillige ûntjouwing is ûnbegryplik en eins in deasûnde foar in advysorgaan dat ûnôfhinklik beweart te wêzen.
Hoe kin it dat ik allegear leauwe lês yn meartalich ûnderwiis, mar gjin wurd oer wat dat meartalich ûnderwiis dan krekt foar it Frysk betsjutte sil? Wurdt dêr dan Frysk lêzen en skriuwen leard? Op watfoar nivo? Meartalich ûnderwiis kin fan alles betsjutte. As it hoe en wat der net by sein wurdt, betsjut de meartalige kretology minder as neat. Wis is wól dat it besteande Frysk ûnderwiis ûnder tafersjoch fan Poepjes delhelle wurdt en ferdwynt. Mar wat krije wy krekt werom? Gjin wurd hjiroer by DINGtiid.
En noch in fraach: wêrom dit jierferslach publisearre yn fakânsjetiid?
.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten