Sprankeskyn - 'Adembenemend'

Toen de bundel Sprankeskyn van Abe de Vries, zijn vijfde dichtbundel sinds zijn debuut in 2002 tweeëneenhalf jaar geleden verscheen, viel die mij een beetje tegen. Ik dacht dat de bundel niet het niveau haalde van zijn tweede dichtbundel In waarm wek altyd, waar hij in 2005 de Gysbert Japicxpriis voor kreeg. En ook niet van zijn schitterende vierde bundel Fangst fan 'e demoandolfyn uit 2008. 

Nu ik de bundel nog eens goed lees, moet ik toegeven dat ik dat verkeerd gezien heb, want er staan bijvoorbeeld prachtige cycli in en soms prachtige foto's en vaak gaat dat ook goed samen en versterkt de foto de tekst of andersom. De eerste zes gedichten, de cyclus 'De sielspaden' waarin de dichter nogal wat vragen stelt en Bijbelse beelden paart aan beelden van het Friese landschap moeten het nog zonder foto's stellen. Het verlangen naar zingeving lijkt wel gelijk op te gaan met het verlangen naar de geliefde: 

Lit iere moarn falle út neare nacht. 
Lit rein de moude nimme fan ús hûd. 
Skjinspielde sielspaden te gean dy't kwyt wiene, 

Wy twaën, op ierdegrûn dy't wy sykje. 

Dat is ook te zien in de cyclus over de zeven sacramenten. De foto's die bij deze zeven zesregelige gedichten staan vind ik soms wat te weinig zeggend en soms juist weer te dramatisch. De foto's daarentegen bij de cyclus 'De timpel' zijn werkelijk adembenemend, net als de gedichten trouwens. De cyclus 'De timpel' bestaat uit vijf gedichten die verwijzen naar de vijf beelden van de bekende Friese beeldhouwer Pier Pander (1864-1919) die in het in 1924 geopende tempeltje staan in de Prinsentuin in Leeuwarden. Het is mooi om te zien (te lezen, te ondergaan) hoe De Vries de beelden niet alleen een ziel geeft, maar ze tot leven wekt. Dat doet hij door ze huid, beenderen en spieren toe te dichten, maar ook door de beelden te fotograferen in gezelschap van een levend model waarvan soms maar een glimp te zien is. 

Ook prachtig is de reis die de dichter door een nachtelijk noordelijk Friesland maakt in de cyclus 'Further On Up The Road', met als uitgangspunt een song van Bruce Springsteen, waarvan de Engelstalige tekst gedeeltelijk in de vijf gedichten van de cyclus opgenomen is en goed passen in de beeldende beschrijvingen van een koud Fries landschap: 

De wei is lang. Ik riid blynseach foarby Burdaard. 

I got a song to sing 
It keeps me out of the cold 
And I'll meet you 
Further on up the road.


(Jelle van der Meulen, Friese Literatuursite)