donderdag 28 februari 2013
woensdag 27 februari 2013
Doe't noch nimmen fan minister Plasterk heard hie, om't der noch gjin minister Plasterk wie
In sterkere provinsje
(Friesch Dagblad, Skroeier, 9 maaie 2012)
Al in tal jierren binne guon ‘realisten’ yn ’e pleit foar in ‘lânsdiel Noard’, in fúzje fan de provinsjes Fryslân, Grinslân en Drinte. Sa’n fúzje soe in folle effysjinter bestjoer opsmite as wat trije aparte provinsjale organisaasjes sjen litte kinne. En boppedat soe it noarden fan it lân dan better in fûst meitsje kinne foar De Haach oer.
Net allinnich de splintergroep Partij voor het Noorden, mar ek de wurkjouwersorganisaasje VNO/NCW, de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij, de stêd Grins, de Drintse kommissaris fan de Keninginne Jacques Tichelaar en fansels alle pleatslike VVD-ôfdielingen yn it noarden fan Nederlân wolle ôf fan de âlde provinsjes.
Hawwe de foarstanners gelyk? Ik bin bang fan net. As men harren arguminten hifket, blykt it meastentiids om jild te gean. Ien grutte noardlike bestjoersorganisaasje is útsoarte goedkeaper. Yn in beskaat tinken betsjut goedkeaper blykber automatysk ek: better. Sa’n útgongspunt stiet lykwols op spande foet mei de winsklikheid, yn in demokrasy, dat minsken safolle mooglik belutsen wurde by de maatskippij, ek en benammen ticht by hûs.
Provinsjes binne essinsjeel yn it regionaal organisearjen fan de demokrasy. Skaalfergrutting en sintralisaasje binne fan belang wurden op gemeentlik nivo, foaral om’t it Ryk hieltyd mear ferantwurdlikheden op ’e skouders fan gemeenten leit. Der is lykwols in ein oan de technokratsyke effysjinsjedriuw. Sille eigen hûs en hiem net slim te lijen krije fan stuorkegarders dy’t allinnich libje foar jild?
Krekt yn in wrâld dy’t hieltyd fierder globalisearret is it belangryk dat minsken harren regionale identiteit werkenne en uterje kinne yn polityk, kultuer en bestjoer. Mar men moat it de foarstanners al meistimme dat provinsjes anno 2012 no net dalik de meast ynspirearjende organisaasjes binne. Mar opheffe? Dat is in brêge te fier.
Folle mear yn ’e rede leit it en wurkje ta nei in fersterking fan de rol fan de besteande provinsjes. No’t gemeenten grutter wurde, moatte provinsjes ek mei feroarje. Mear foech krije en in dúdliker, profesjoneler profyl. Yn De Haach wurdt aansen in nij kabinet foarme. Fansels dûke der ek wer allerhanne besunigingsideeën op. Fandatoangeande is it goed om de finger oan de pols te hâlden. Wêr bliuwt de diskusje oer it fuortsterkjen fan ús provinsje?
Al in tal jierren binne guon ‘realisten’ yn ’e pleit foar in ‘lânsdiel Noard’, in fúzje fan de provinsjes Fryslân, Grinslân en Drinte. Sa’n fúzje soe in folle effysjinter bestjoer opsmite as wat trije aparte provinsjale organisaasjes sjen litte kinne. En boppedat soe it noarden fan it lân dan better in fûst meitsje kinne foar De Haach oer.
Net allinnich de splintergroep Partij voor het Noorden, mar ek de wurkjouwersorganisaasje VNO/NCW, de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij, de stêd Grins, de Drintse kommissaris fan de Keninginne Jacques Tichelaar en fansels alle pleatslike VVD-ôfdielingen yn it noarden fan Nederlân wolle ôf fan de âlde provinsjes.
Hawwe de foarstanners gelyk? Ik bin bang fan net. As men harren arguminten hifket, blykt it meastentiids om jild te gean. Ien grutte noardlike bestjoersorganisaasje is útsoarte goedkeaper. Yn in beskaat tinken betsjut goedkeaper blykber automatysk ek: better. Sa’n útgongspunt stiet lykwols op spande foet mei de winsklikheid, yn in demokrasy, dat minsken safolle mooglik belutsen wurde by de maatskippij, ek en benammen ticht by hûs.
Provinsjes binne essinsjeel yn it regionaal organisearjen fan de demokrasy. Skaalfergrutting en sintralisaasje binne fan belang wurden op gemeentlik nivo, foaral om’t it Ryk hieltyd mear ferantwurdlikheden op ’e skouders fan gemeenten leit. Der is lykwols in ein oan de technokratsyke effysjinsjedriuw. Sille eigen hûs en hiem net slim te lijen krije fan stuorkegarders dy’t allinnich libje foar jild?
Krekt yn in wrâld dy’t hieltyd fierder globalisearret is it belangryk dat minsken harren regionale identiteit werkenne en uterje kinne yn polityk, kultuer en bestjoer. Mar men moat it de foarstanners al meistimme dat provinsjes anno 2012 no net dalik de meast ynspirearjende organisaasjes binne. Mar opheffe? Dat is in brêge te fier.
Folle mear yn ’e rede leit it en wurkje ta nei in fersterking fan de rol fan de besteande provinsjes. No’t gemeenten grutter wurde, moatte provinsjes ek mei feroarje. Mear foech krije en in dúdliker, profesjoneler profyl. Yn De Haach wurdt aansen in nij kabinet foarme. Fansels dûke der ek wer allerhanne besunigingsideeën op. Fandatoangeande is it goed om de finger oan de pols te hâlden. Wêr bliuwt de diskusje oer it fuortsterkjen fan ús provinsje?
dinsdag 26 februari 2013
In spjirblok mear op it fjoer
*
Yn ’e neidagen fan ’t restaurant ‘Homearysk Fers’
hasto de gloarje preaun fan útwurke bollebloed?
Nee?
Orpheus! In liet!
Kom en yt, mar minderje mei ’t sâlt.
Priuw ik koriander?
Hja hjit fan Leny.
Sis mar heksametrysk rint se maratons,
balansearjend mei de gyros. Sy is,
seit de baas, in flitich wiif.
Oberfrou, in ûzo!
(Dy’t gjin biezem riidt, moat faken en folle drave.)
Fallyt is Grikelân.
De reade rys, de reade, swietrokige rys,
de klokken fan wyt Hylander…
Ik bin Hektor net. En wy sitte mar moai sûnder sûflaky.
*
Taksysjauffeuze seit my goejûn:
“Ik bin de bysliep fan captain Kirk."
Dûbele rige fan tolf roeiers set de sokken deryn.
Yn ’e bedelte giet it.
Warpspeed! Foar de wyn!
Wite Marlboro’s opsmokend batst se troch de brâning
de rôljende weagen fan ’t bûtenfjild yn
foar wat dûbeltsjes. (Sit grif wer gjin oboal tusken.)
Stik sjagryn. Moade-model, oait, sa te sjen.
Mar no del.
Bringt my nei myn hotel.
*
Hoi myn Plyn. Lyts opûnthâld yn ’e wâlden.
Nee. Ja.
It falt net ta te libjen yn it skaad fan de Alden.
Ik wie hjoed op ’e berch.
Deade boel, neat te rêden.
Leny, witst wol, Leny is ferlern.
De stêd in púnheap ûnder seadden.
Wat oars te dwaan as inoar te leavjen?
No’t it kealer wurdt op ’e klaai,
de gloede fan de opfiske ferhalen al ferwaait
en bestjurret yn fan ús misse setten
de ferbaarnde annalen.
*
Mar moarn kom ik thús.
Moarn iepenje ik in nij Gryks restaurant foar ús.
Wy sette in amazone achter de bar.
Litte nimfen oan tafel betsjinje.
Riedplachtesto it orakel?
Wy ferdiskontearje heldedieden.
Beskûteldoekje it diggelguod
hoeden mei it gouden flues
dat hinget te droegjen oan de kariatide.
En witst? As de harpijen wer komme
fan achter de puntige Kaukasus wei,
en ytlike griffioenen komme mei,
en ek liuwen en slangen út ’e woastyn
snuve en systerje om it hûs,
sadat ús grize parkyt der sawat yn bliuwt,
dan smite wy in spjirblok mear op it fjoer.
Wy jouwe ús del yn inoars earmen, Plyn.
Tsjin goeried en flechtsje, tsjin better witten
en fûgelteken yn.
Yn ’e neidagen fan ’t restaurant ‘Homearysk Fers’
hasto de gloarje preaun fan útwurke bollebloed?
Nee?
Orpheus! In liet!
Kom en yt, mar minderje mei ’t sâlt.
Priuw ik koriander?
Hja hjit fan Leny.
Sis mar heksametrysk rint se maratons,
balansearjend mei de gyros. Sy is,
seit de baas, in flitich wiif.
Oberfrou, in ûzo!
(Dy’t gjin biezem riidt, moat faken en folle drave.)
Fallyt is Grikelân.
De reade rys, de reade, swietrokige rys,
de klokken fan wyt Hylander…
Ik bin Hektor net. En wy sitte mar moai sûnder sûflaky.
*
Taksysjauffeuze seit my goejûn:
“Ik bin de bysliep fan captain Kirk."
Dûbele rige fan tolf roeiers set de sokken deryn.
Yn ’e bedelte giet it.
Warpspeed! Foar de wyn!
Wite Marlboro’s opsmokend batst se troch de brâning
de rôljende weagen fan ’t bûtenfjild yn
foar wat dûbeltsjes. (Sit grif wer gjin oboal tusken.)
Stik sjagryn. Moade-model, oait, sa te sjen.
Mar no del.
Bringt my nei myn hotel.
*
Hoi myn Plyn. Lyts opûnthâld yn ’e wâlden.
Nee. Ja.
It falt net ta te libjen yn it skaad fan de Alden.
Ik wie hjoed op ’e berch.
Deade boel, neat te rêden.
Leny, witst wol, Leny is ferlern.
De stêd in púnheap ûnder seadden.
Wat oars te dwaan as inoar te leavjen?
No’t it kealer wurdt op ’e klaai,
de gloede fan de opfiske ferhalen al ferwaait
en bestjurret yn fan ús misse setten
de ferbaarnde annalen.
*
Mar moarn kom ik thús.
Moarn iepenje ik in nij Gryks restaurant foar ús.
Wy sette in amazone achter de bar.
Litte nimfen oan tafel betsjinje.
Riedplachtesto it orakel?
Wy ferdiskontearje heldedieden.
Beskûteldoekje it diggelguod
hoeden mei it gouden flues
dat hinget te droegjen oan de kariatide.
En witst? As de harpijen wer komme
fan achter de puntige Kaukasus wei,
en ytlike griffioenen komme mei,
en ek liuwen en slangen út ’e woastyn
snuve en systerje om it hûs,
sadat ús grize parkyt der sawat yn bliuwt,
dan smite wy in spjirblok mear op it fjoer.
Wy jouwe ús del yn inoars earmen, Plyn.
Tsjin goeried en flechtsje, tsjin better witten
en fûgelteken yn.
Woansdei yn it Friesch Dagblad: It Asteriks-kompleks fan it Fries Museum
Moarn yn it Friesch Dagblad wer in Skroeier, diskear oer de syktocht fan it Fries Museum nei it 'Frysk-eigene'. Dy odyssee stiet sintraal yn sawol de nije publyksaksje 'Friese Topstukken' as yn ien fan de nije tentoanstellingen, aansen yn septimber as it FM de doarren wer iepenet:
"Mar wat typysk Frysk is, dat hoecht it FM hielendal net mei grutte publyksaksjes en eksposysjes stiiffol digitale learmiddels en dito belibbingstechniken te ûndersykjen. Ik kin it hjir sa wol efkes út ’e doeken dwaan. Typysk Frysk is Fryslân besjen as it doarpke fan Asteriks en Obeliks: as in feilich skûlplak foar de eigen absurditeit. Fryslân as de romte dêr’t Fryske autentisiteit, ûnôfhinklikens en dwerskoppigens noch altyd, en alhiel tsjin de geast fan de tiid yn, foar master opslaan.
Dat dit Asteriks-kompleks op syn bêst wat oerdreaun en op syn slimst flauwekul is, sil it FM ús aansen wol foarhâlde, moatte jo mar rekkenje. Want dát is ommers it edukative en och sa polityk-korrekte effekt dat berikt wurde moat. Sa wurdt in sels oproppen populisme – besyksifers, dêr giet it by einsluten om! – dalik wer delbêde mei passend ûnderwiis. No, as dat net moai is."
maandag 25 februari 2013
zondag 24 februari 2013
zaterdag 23 februari 2013
vrijdag 22 februari 2013
woensdag 20 februari 2013
Wachtsje op de komst fan de Griken
Ut ’e skroeven kaam ik út myn grot. Dy nacht
socht ik glêde kastanjes foar dy op;
út fingerseinen streamde seine. Geniet –
ferskûle yn dyn búk koerde in do dy’t ik
dêr opfleane liet – oant leafde molke bliek,
gearflokke troch it soer fan ferried.
Wêrom stiest wyt yn de weagen fan de see,
oer my grapkes meitsjend, apels fuorjend
oan myn woldragend fee? Ik joech dy
in leelje en in klaproas. En ûnder de sinne
mannich ding; dochs koe ik, in prater,
ûnsjogge mislearreling, dyn hert net winne.
Seach ik, ûnwittend fan dyn eangst foar it
iene each, net dat reade neilen heakje soene
yn myn boarsthier rûch as tou? Net dat
twa bearejongen gjin boartersmaatsjes binne
foar in jonge frou? Safolle wurden slûpten
skurf oer dyn dûbele tonge fan systerslang en
gerskrûper, mar gjin wiersizzende roeken koe ik.
Wat ik fan seenimfen wist, kaam inkeld út
myn ûnderbúk en út stikkenlêzen boeken.
In eilân joech ik dy, ierdbeien dy’t ripen
yn it skaad fan de bosk, ûnder beammen
no huverjend foar my. En no’t ljurk, sels mosk
my net kenne wol – gjin weet fan lijen of
liken – begryp ik wêrom’t in koekoek leafst
swijend aaiket, mei fyn ynlein bedroch.
My bliuwt, Galatea, op dit stee dat ik ferflok,
wylst ik wachtsje op de komst fan de Griken,
inkeld ús foarbije lok. En it einleas tellen fan it fee.
socht ik glêde kastanjes foar dy op;
út fingerseinen streamde seine. Geniet –
ferskûle yn dyn búk koerde in do dy’t ik
dêr opfleane liet – oant leafde molke bliek,
gearflokke troch it soer fan ferried.
Wêrom stiest wyt yn de weagen fan de see,
oer my grapkes meitsjend, apels fuorjend
oan myn woldragend fee? Ik joech dy
in leelje en in klaproas. En ûnder de sinne
mannich ding; dochs koe ik, in prater,
ûnsjogge mislearreling, dyn hert net winne.
Seach ik, ûnwittend fan dyn eangst foar it
iene each, net dat reade neilen heakje soene
yn myn boarsthier rûch as tou? Net dat
twa bearejongen gjin boartersmaatsjes binne
foar in jonge frou? Safolle wurden slûpten
skurf oer dyn dûbele tonge fan systerslang en
gerskrûper, mar gjin wiersizzende roeken koe ik.
Wat ik fan seenimfen wist, kaam inkeld út
myn ûnderbúk en út stikkenlêzen boeken.
In eilân joech ik dy, ierdbeien dy’t ripen
yn it skaad fan de bosk, ûnder beammen
no huverjend foar my. En no’t ljurk, sels mosk
my net kenne wol – gjin weet fan lijen of
liken – begryp ik wêrom’t in koekoek leafst
swijend aaiket, mei fyn ynlein bedroch.
My bliuwt, Galatea, op dit stee dat ik ferflok,
wylst ik wachtsje op de komst fan de Griken,
inkeld ús foarbije lok. En it einleas tellen fan it fee.
dinsdag 19 februari 2013
Moarn yn it Friesch Dagblad: It kollektyf ûnthâld
Moarn yn it Friesch Dagblad wer in Skroeier, diskear oer... de argivearring fan literêr of foar de literatuer belangryk wurk op ynternet:
"Yn ‘e tiid fan it Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum wie it noch net sa yngewikkeld. Argivearje, bedoel ik. In skriuwer gie dea, en syn frou kaam persoanlik by konservator Freark Dam del mei it doaske fol net útjûne, neilitten en foar postume publikaasje troch de weifallene sels noch krekt op ‘e tiid reemakke kopij. Plus, yn de oare hân, in doaske kreas hânskreaune brieven fansels, de frucht fan jierrenlange korrespondinsje mei literêre freonen. De ‘brieven oan my’."
maandag 18 februari 2013
Moarn yn it Friesch Dagblad: Rusteloos benieuwd
Ynterview mei Jankobus Seunnenga oer Louis Couperus en it muzikantebestean:
Gedichten op muziek zetten deed hij eerder ook al, op zijn eerste cd staan teksten van onder meer Slauerhoff, Vestdijk en Theun de Vries. “Couperus heb ik heel sober gehouden. Klassiek gitaar, hier en daar wat orgel, wat bas. Ik volg precies de tekst, het is geen bewerking. De gedichten zijn regelmatig, dus dat was goed te doen. Op het titelgedicht van het programma na, ‘Melodie’, dat draag ik voor op muziek.”
Hij loopt naar de cd-speler om alvast wat niet afgemixte opnames te laten horen. De muziek komt meteen aan. Een vleugje Angelsaksische ballade, een zweem Brel, een scheut Oost-Europa: het pas allemaal wonderwel bij de sierlijke teksten. Tussen de verklankte gedichten zit onder meer de cyclus ‘Alba’, die Couperus schreef over de beeldengroep in de Pier Pander Tempel. “Maar sommige van zijn gedichten hebben ook iets grappigs. Hier en daar deden ze me zelfs denken aan Piet Paaltjens. Die oude taal past wel bij me. Ik grijp wel eens naar die tijd terug. En ik gebruik ook wel ’s oude woorden zoals ‘gadeslaan’.”
zondag 17 februari 2013
vrijdag 15 februari 2013
woensdag 13 februari 2013
Fjouwer wite strofen
Oait, doe't út fjouwer stikkenskopte flessen folle
molke oer trotwaartegels de put yn rûn
(wannear stie ik ferreind foar dyn winige doar
mei dichtwurk en in boskje reade roazen)
foel my as jonkje de himel útrûgele útinoar
en net inkeld bleau it slingerbochtsjen my by,
neitiids op ’e autoped, doe't ik skept waard
(of wie it skepen?) en my bruts, de kaai kwyt,
de bonke dy’t letter út 'e terpmodder stuts
ûnder de strûken fan de bloeiende roazebottel.
En sjoch: út dy bonke woeks wat moais.
In blom, de blêden iepentearend, fansiden
weidûkt achter in wolken, mar iepen it jier yn ’t rûn,
neaken, sûnder toai, swart, en allinnich te sjen
mei de ûntsette eagen fan dat bern.
Dat wol wat net kin, siket wat him net fine lit,
rikt, nei himsels net, mar nei wat him foar altyd
yn wêzen beliket. En it sjit. Net mis, net raak mar
tekoart; de put, de molke en de modder
sizze net hoe’t it túnkje moat.
It hat it alfabet fan waar en wyn net leard,
kin net oer it swijen fan de grûn, kin út
kofjegrom gjin wiis wurde, seit net wannear’t
stoarm komt. Lit de sinne op ’e ekers baarne
mar graaft de wetterlossing ferkeard. Noait
hat it genôch, it wit net fan te min of tefolle.
It snoeit te heech of te leech, it wol te djip dolle
of it wrot omdôch: it túch sjit omheech
yn it hôf en ûnfoech laitsje de raaien
mei de ravens mei yn ’t omsingeljend beamkeguod.
Sa wurdt roas in oar wurd foar bloednoas.
Oesdrippend boppe de plassen fan in reinige
stêd, in tsjustere strjitte, rint de roas fan Rilke,
de roas fan Neruda. Leafde, Pablo, duorret mar koart
en lang yndie is it ferjitten.
Myn skuld is it? En myn skuld mei dij huning wêze,
mar mines is ek de wjerskyn dy’t bliuwt,
it útsjoch op elk blêd te lêzen. Ut it murch wei
haw ik skreaun, om fan molke te meitsjen
wite strofen foar in swarte blom.
molke oer trotwaartegels de put yn rûn
(wannear stie ik ferreind foar dyn winige doar
mei dichtwurk en in boskje reade roazen)
foel my as jonkje de himel útrûgele útinoar
en net inkeld bleau it slingerbochtsjen my by,
neitiids op ’e autoped, doe't ik skept waard
(of wie it skepen?) en my bruts, de kaai kwyt,
de bonke dy’t letter út 'e terpmodder stuts
ûnder de strûken fan de bloeiende roazebottel.
En sjoch: út dy bonke woeks wat moais.
In blom, de blêden iepentearend, fansiden
weidûkt achter in wolken, mar iepen it jier yn ’t rûn,
neaken, sûnder toai, swart, en allinnich te sjen
mei de ûntsette eagen fan dat bern.
Dat wol wat net kin, siket wat him net fine lit,
rikt, nei himsels net, mar nei wat him foar altyd
yn wêzen beliket. En it sjit. Net mis, net raak mar
tekoart; de put, de molke en de modder
sizze net hoe’t it túnkje moat.
It hat it alfabet fan waar en wyn net leard,
kin net oer it swijen fan de grûn, kin út
kofjegrom gjin wiis wurde, seit net wannear’t
stoarm komt. Lit de sinne op ’e ekers baarne
mar graaft de wetterlossing ferkeard. Noait
hat it genôch, it wit net fan te min of tefolle.
It snoeit te heech of te leech, it wol te djip dolle
of it wrot omdôch: it túch sjit omheech
yn it hôf en ûnfoech laitsje de raaien
mei de ravens mei yn ’t omsingeljend beamkeguod.
Sa wurdt roas in oar wurd foar bloednoas.
Oesdrippend boppe de plassen fan in reinige
stêd, in tsjustere strjitte, rint de roas fan Rilke,
de roas fan Neruda. Leafde, Pablo, duorret mar koart
en lang yndie is it ferjitten.
Myn skuld is it? En myn skuld mei dij huning wêze,
mar mines is ek de wjerskyn dy’t bliuwt,
it útsjoch op elk blêd te lêzen. Ut it murch wei
haw ik skreaun, om fan molke te meitsjen
wite strofen foar in swarte blom.
dinsdag 12 februari 2013
MaryJane - Twa Corbies
As I was walking all alane, / I heard twa corbies making a mane; / The tane unto the t'other say, / ‘Where sall we gang and dine to-day?’ / ‘In behint yon auld fail dyke, / I wot there lies a new slain knight; / And naebody kens that he lies there, / But his hawk, his hound, and lady fair. / ‘His hound is to the hunting gane, / His hawk to fetch the wild-fowl hame, / His lady's ta'en another mate, / So we may mak our dinner sweet. / ‘Ye'll sit on his white hause-bane, / And I'll pike out his bonny blue een; / Wi ae lock o his gowden hair / We'll theek our nest when it grows bare. / ‘Mony a one for him makes mane, / But nane sall ken where he is gane; / Oer his white banes, when they are bare, / The wind sall blaw for evermair.’
Moarn yn it Friesch Dagblad: Izich stil oer plan-Plasterk
"Krekt dát is de provinsjale bestjoerslaach kwea ôf te nimmen: inisjatyfleazens, gjin ‘smoel’, geveltsjepolityk. As dizze minister aansens syn wrâldfrjemde, Hollandosintryske reorganisaasjeplan der trochdrukke kinne sil, dan sil dat net op it lêste plak te tankjen wêze oan de ivichduorjende rêst en stilte op it Provinsjehûs en fan regionale politike kopstikken. Dy lêsten sitte ommers yn in nuvere spagaat. Eins wolle se it plan-Plasterk ek wol kwyt, mar ja, harren lânlike breahearen sizze oars."
maandag 11 februari 2013
zondag 10 februari 2013
Underwater Statue of Jesus
Dizze en noch folle mear skitterjende foto's fan 'abandoned places' op it blog fan Francesco Mugnai.
zaterdag 9 februari 2013
In feilige haven?
Moai nijs juster: wat oerbleaun is fan de Friesland Bank, hat de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden kocht.
De LC, juster op Facebook:
"LEEUWARDEN - De koop van NDC Mediagroep, uitgever van Leeuwarder Courant en Dagblad van het Noorden, is gesloten. Het bedrijf komt definitief in handen van een noordelijk consortium van twee ideële stichtingen, aangevuld door ING Corporate Investments. Op 16 januari was het principe-akkoord gesloten, maar sindsdien is nog intensief overleg gevoerd. ,,Ik ben ontzettend blij dat we de noordelijke kranten in een veilige haven hebben kunnen loodsen'', zegt Jorrit Volkers zaterdag in de LC. Hij voerde namens FB Oranjewoud en JM de afgelopen maanden de onderhandelingen."
De hamfraach is fansels oft dy ‘feilige haven’ kloppet cq. oft bliken dwaan sil dat it kloppet. NDC Mediagroep en syn keapers/ynfestearders kieze foar in takomst as selsstannich bedriuw, bûten de grutte konserns, as 'lytse spiler'. As de sterk delgeande trend wat de oplages oanbelanget trochset – en neat wiist derop dat soks net it gefal wêze sil de kommende jierren – en as it bedriuw der oan de oare kant net yn slagget nije produkten cq. nije media yn ‘e merk te setten, ja, dan is it mar útstel fan eksekúsje. NDC mediagroep sil it allinnich rêde kinne as se werklik regionale kranten meitsje wolle, nije blêdformules ûntwikkelje kinne (bygelyks in krante foar senioaren) en nije media súksesfol meitsje kinne (op ynternet, mar ek op radio en tillevyzje). En soks moat dan allegear mei minder minsken as der no yn tsjinst binne.
Sjoch ek: ‘Fryske suvel rêdt noardlike kranten?’, seedyksterfeartfisk, 23 maaie 2012
"LEEUWARDEN - De koop van NDC Mediagroep, uitgever van Leeuwarder Courant en Dagblad van het Noorden, is gesloten. Het bedrijf komt definitief in handen van een noordelijk consortium van twee ideële stichtingen, aangevuld door ING Corporate Investments. Op 16 januari was het principe-akkoord gesloten, maar sindsdien is nog intensief overleg gevoerd. ,,Ik ben ontzettend blij dat we de noordelijke kranten in een veilige haven hebben kunnen loodsen'', zegt Jorrit Volkers zaterdag in de LC. Hij voerde namens FB Oranjewoud en JM de afgelopen maanden de onderhandelingen."
De hamfraach is fansels oft dy ‘feilige haven’ kloppet cq. oft bliken dwaan sil dat it kloppet. NDC Mediagroep en syn keapers/ynfestearders kieze foar in takomst as selsstannich bedriuw, bûten de grutte konserns, as 'lytse spiler'. As de sterk delgeande trend wat de oplages oanbelanget trochset – en neat wiist derop dat soks net it gefal wêze sil de kommende jierren – en as it bedriuw der oan de oare kant net yn slagget nije produkten cq. nije media yn ‘e merk te setten, ja, dan is it mar útstel fan eksekúsje. NDC mediagroep sil it allinnich rêde kinne as se werklik regionale kranten meitsje wolle, nije blêdformules ûntwikkelje kinne (bygelyks in krante foar senioaren) en nije media súksesfol meitsje kinne (op ynternet, mar ek op radio en tillevyzje). En soks moat dan allegear mei minder minsken as der no yn tsjinst binne.
Sjoch ek: ‘Fryske suvel rêdt noardlike kranten?’, seedyksterfeartfisk, 23 maaie 2012
vrijdag 8 februari 2013
De bok, it gouden aai en de sân ravens
Soe it keunstwurk 'De bok, it gouden aai en de sân ravens' fan Groenewoud/Buij út 1995 op it dak fan it âlde Frysk Museum ek in plak krije kinne op it dak fan it nije Frysk Museum, Saskia Bak?
Ravens
Clive Hicks-Jenkins - Elijah and the Raven
Abraham Busschop - De raaf die wordt beroofd van de veren waarmee hij zich had getooid
Edouard Manet - Illustration for Poe's 'The Raven'
donderdag 7 februari 2013
woensdag 6 februari 2013
Sneon yn it Friesch Dagblad: Besprek fan dichtbondel Eppie Dam
"En sa ferberget de op it earste each strakke organisaasje fan de teksten wol faker de orizjinaliteit fan dizze dichter. Eppie Dam is in dichter dy’t, lykas alle dichters, ek wachtet op en langet nei it poëtysk momint, de fûnk, de ynjouwing. Wa’t de ambachtlik opmitsele fersen goed lêst sil dy by ’t soad oantreffe. Boppedat ferrast er ús ek ynhâldlik mannich kear, bygelyks yn it skift mei fersen dy’t referearje oan Bibelske ferhalen. Yn it fers ‘Om Abel skriem ik’ liket it fertriet fan mem Eva om har soan Kaïn grutter as dat om it ferlies fan har soan Abel. De mem fan Judas lit Dam har lok útsjonge as se swier is fan har soan. It ferrassende perspektyf dêr't Dam gebrûk fan makket, smyt orizjinele ynstekken op dy't ek foar tsjerklike rûnten ynteressant wêze sille."
dinsdag 5 februari 2013
Moarn yn it Friesch Dagblad: In Provinsjedichter foar Fryslân
"Yn alle gefallen is it ferskynsel Dichter des Vaderlands in moaie opstekker foar de poëzij. Nim allinnich al de publikaasje fan in gedicht yn in krante, hoe faak komt soks foar? Dy konstatearring bringt my hast automatysk by de fraach wêrom’t Fryslân, dat yn Europa op Ierlân nei sûnder mis de measte dichters de kante kilometer ryk is, noch altyd gjin Provinsjedichter hat. Ljouwert hie in stedsdichter, tsjintwurdich in stedskeunstner. En hjir en dêr sil der in lokaalpoëet in fers yn opdracht skriuwe. Mar in Provinsjedichter, nee."
maandag 4 februari 2013
"Wondermooi vioolspel"
zondag 3 februari 2013
Joseph Brodsky - Dutch Mistress
A hotel in whose ledgers departures are more prominent than arrivals.
With wet Koh-i-noors the October rain
strokes what’s left of the naked brain.
In this country laid flat for the sake of rivers,
beer smells of Germany and seagulls are
in the air like a page’s soiled corners.
Morning enters the premises with a coroner’s
punctuality, puts its ear
to the ribs of a cold radiator, detects sub-zero:
the afterlife has to start somewhere.
Correspondingly, the angelic curls
grow more blond, the skin gains its distant, lordly
white, while the bedding already coils
desperately in the basement laundry.
(Ut: To Urania)
‘Dutch Mistress’ skreau Joseph Brodsky (1940-1996) yn it Ingelsk; it gedicht ferskynde foar it earst yn The New York Review of Books fan 20 jannewaris 1983. It waard letter as njoggende fers opnaam yn de bondel To Urania (1988), dy’t út it Russysk oersette mar dus ek oarspronklik yn it Ingels skreaune gedichten befettet. It is ien fan de fersen fan Brodsky dy’t nei Nederlân ferwize. De dichter wie goed befreone mei ûnder mear de slavist Kees Verheul en de (doedestiids) konservator grafyske keunst fan it Stedelijk Museum, Ada Stroeve. Oan Stroeve droech Brodsky syn fers ‘At Carel Willink’s Exhibition’ (1985) op, dat ek opnommen waar yn To Urania.
‘Dutch Mistress’ is in prachtich ôfskiedfers. Yn de boekhâlding fan it hotel – fan elk hotel – dêr’t it fers him ôfspilet binne minsken dy’t fertrekke belangriker as dy’t oankomme. Al wie it mar om't der dan ôfrekkene wurde moat. En it is hjerst. De moarntiid (begjin) wurdt ferlike mei in lykskôger (ein). De ferwaarming docht it net. All good things come to an end.
Opfallend is ek de erotyske lading. De rein strielet mei diamanten “what’s left of the naked brain” – in Urban Dictionary op ynternet jout oan dat ‘naked brain’ ek betsjutte kin: “exposing a single testicle through the opening in the zipper in a exhibitionistic manner, usually to another cooperating party”. Ja, Brodsky wit faak wol wat humor syn fersen yn te smokkeljen. Fierder binne der noch de ribben fan de radiator. It blonde hier, de wite hûd. En net te ferjitten it bêdeguod dat – mooglik net mear wyt – yn de waskmasine sit.
It is de pine fan it ôfskied dat it fers syn emosjonele lading jout. Dy pine sit al yn dy lykskôger, mar ek yn sa’n opmerking, sa’n wisecrack as “the afterlife has to start somewhere”, it type útspraken dêr’t Brodsky in hantsje fan hat. En fansels yn dat wurdsje dêr't de lêste rigel mei begjint, “desperately”. Masterlik nét keppele oan in minske mar oan it draaien fan de wask.
As lêste opmerking noch: let op dat iene, prachtige byld dat sa’n gedicht it lytse bytsje ekstra jout, sis mar de hântekening fan de master: “(..) and seagulls are / in the air like a page’s soiled corners”. Seefûgels dy’t ferlike wurde mei de snústerige hoeken fan de siden yn in boek dat lêzen is, of dat faak lêzen is. Siden dy’t omslein binne.
With wet Koh-i-noors the October rain
strokes what’s left of the naked brain.
In this country laid flat for the sake of rivers,
beer smells of Germany and seagulls are
in the air like a page’s soiled corners.
Morning enters the premises with a coroner’s
punctuality, puts its ear
to the ribs of a cold radiator, detects sub-zero:
the afterlife has to start somewhere.
Correspondingly, the angelic curls
grow more blond, the skin gains its distant, lordly
white, while the bedding already coils
desperately in the basement laundry.
(Ut: To Urania)
‘Dutch Mistress’ skreau Joseph Brodsky (1940-1996) yn it Ingelsk; it gedicht ferskynde foar it earst yn The New York Review of Books fan 20 jannewaris 1983. It waard letter as njoggende fers opnaam yn de bondel To Urania (1988), dy’t út it Russysk oersette mar dus ek oarspronklik yn it Ingels skreaune gedichten befettet. It is ien fan de fersen fan Brodsky dy’t nei Nederlân ferwize. De dichter wie goed befreone mei ûnder mear de slavist Kees Verheul en de (doedestiids) konservator grafyske keunst fan it Stedelijk Museum, Ada Stroeve. Oan Stroeve droech Brodsky syn fers ‘At Carel Willink’s Exhibition’ (1985) op, dat ek opnommen waar yn To Urania.
‘Dutch Mistress’ is in prachtich ôfskiedfers. Yn de boekhâlding fan it hotel – fan elk hotel – dêr’t it fers him ôfspilet binne minsken dy’t fertrekke belangriker as dy’t oankomme. Al wie it mar om't der dan ôfrekkene wurde moat. En it is hjerst. De moarntiid (begjin) wurdt ferlike mei in lykskôger (ein). De ferwaarming docht it net. All good things come to an end.
Opfallend is ek de erotyske lading. De rein strielet mei diamanten “what’s left of the naked brain” – in Urban Dictionary op ynternet jout oan dat ‘naked brain’ ek betsjutte kin: “exposing a single testicle through the opening in the zipper in a exhibitionistic manner, usually to another cooperating party”. Ja, Brodsky wit faak wol wat humor syn fersen yn te smokkeljen. Fierder binne der noch de ribben fan de radiator. It blonde hier, de wite hûd. En net te ferjitten it bêdeguod dat – mooglik net mear wyt – yn de waskmasine sit.
It is de pine fan it ôfskied dat it fers syn emosjonele lading jout. Dy pine sit al yn dy lykskôger, mar ek yn sa’n opmerking, sa’n wisecrack as “the afterlife has to start somewhere”, it type útspraken dêr’t Brodsky in hantsje fan hat. En fansels yn dat wurdsje dêr't de lêste rigel mei begjint, “desperately”. Masterlik nét keppele oan in minske mar oan it draaien fan de wask.
As lêste opmerking noch: let op dat iene, prachtige byld dat sa’n gedicht it lytse bytsje ekstra jout, sis mar de hântekening fan de master: “(..) and seagulls are / in the air like a page’s soiled corners”. Seefûgels dy’t ferlike wurde mei de snústerige hoeken fan de siden yn in boek dat lêzen is, of dat faak lêzen is. Siden dy’t omslein binne.
zaterdag 2 februari 2013
Bek hâlde en op 'e knibbels
Fan jo freonen moatte jo it hawwe, tocht ik doe’t ik it lies. Pieter is in grut leafhawwer fan Fryske poëzij, hat sels yn in Gysbert-sjuery sitten. Syn rol as kommentator fan de Frysktalige kultuer hat er altyd dikbetelle spylje kinnen, lange jierren as redakteur yn tsjinst fan de krante, no as freelance pinsjonado mar likegoed fangt er noch in bedrach mei twa nullen foar syn willewurk, it skriuwen fan in kollumstikje.
Pieter fynt dus dat dichters, as se sa noadich dichtsje wolle, der mar by postrinne moatte, tomaten plukke of meubels sjouwe by de Ikea (yn Grins) en fierder domwei bliid wêze moatte mei har rol as fuotfolk yn tsjinst fan de Fryske Kultuer. Eartiids hiene de boeren op it Bilt krekt sa'n hâlding foar de arbeiders oer. Bek hâlde en op 'e knibbels.
Sa’n útspraak falt my ôfgryslik ôf. Wy witte allegear wol, Pieter, dat der út fersen gjin goud te meitsjen falt. Mar in lyts triuwke yn ‘e rêch fan it ynstitút-Pieter, in beskieden wink oan de finânsjeel mar net kultureel boppe ús stelden, bygelyks troch te sizzen dat it foarlêzen fan Poëzij krekt wat mear wurdich is as in sinaasappel en in lunsjpakket, dat hie dochs moaier west as dizze bespotlike deadwaner, “Dichtsje is willewurk”.
vrijdag 1 februari 2013
Op de Fryske Wikipedia
Jo eigenste feartfisk is no ek te finen op de Fryske Wikipedia.
Sjoch hjir: http://fy.wikipedia.org/wiki/Abe_de_Vries_(skriuwer)
Sjoch hjir: http://fy.wikipedia.org/wiki/Abe_de_Vries_(skriuwer)
Contrabas-uitgever Chrétien Breukers spreekt:
Natuurlijk leerde ik de Friese poëzie kennen via bloemlezingen. De Spiegel, de keuze uit het werk van Postma... het waren boeken die ik als poëzieliefhebber had gelezen, ergens in het midden van de jaren negentig (van de vorige eeuw).
De echte vonk sprong echter pas over na het verschijnen van Droom in blauwe regenjas/Dream yn blauwe reinjas, waarin Tsead Bruinja en Hein Jaap Hilarides hun (tweetalige) keuze uit de hedendaagse Friese poëzie presenteerden.
Het lezen van deze bloemlezing gaf mij een licht gevoel van verliefdheid. Op de taal, op veel van het gepresenteerde werk, op de poëzie die daar boven de bladzijden hing. Hoewel de Friezen in Nederland wonen, kreeg ik het idee dat er een heel nieuwe wereld voor me werd ontsloten, een wereld die ik voorheen wel vermoedde, maar niet wist te liggen.
Sinds 2004, het jaar van verschijnen van de Droom, probeer ik bij te houden wat er in de Friese poëzie gebeurt. En in 2006 heb ik zelfs, voor uitgeverij BnM, vier tweetalige bundels mogen begeleiden, uitgaven van Elmar Kuiper, Jabik Veenbaas, Abe de Vries en Cornelis van der Wal. Met de twee uitgaven die vandaag verschijnen, bij mijn eigen uitgeverij, neem ik de draad - in samenwerking met Hotsum - weer op.
De taal is gansch het volk, zeiden de eerste Vlaams-nationalisten. Het is een kreet die tegenwoordig niet meer los kan worden gezien van rechts-nationalistische tendensen, maar als uitspraak klopt het wel.
De Friese taal is, net als het Nederlands voor de Vlamingen, meer dan alleen maar een taal. De onderlinge verbondenheid die de taal tot uitdrukking moet brengen, is waarschijnlijk grotendeels fictief - en toch maakt de eenheidstaal een gezamenlijke literatuur mogelijk. Een jaloersmakend gegeven, zeker voor iemand die uit een provincie (Limburg) komt, waar elk dorp zijn eigen dialect heeft (en er dus ook geen gezamenlijke literatuur is).
Vandaag houden we twee boeken van twee Friese dichters boven het doopvont. Omdat Hotsum en De Contrabas de poëzie niet alleen willen voorbehouden aan het Friese lezerspubliek, is er gekozen voor een tweetalige editie. Ik wéét dat het werk van De Groot en De Vries een breed publiek kunnen aanspreken.
De lyrische poëzie van De Vries en de in een bedrieglijk parlando opgestelde, indringende verzen van De Groot misstaan in geen enkele zichzelf respecterende poëziebibliotheek, naast het werk van Tonnus Oosterhoff en Esther Jansma (om maar eens twee willekeurige namen te noemen).
Hoewel: waar staan die poëziebibliotheken? Wie kóópt al die bundels eigenlijk nog? Het is een communis opinio dat de poëzie in crisis verkeert, en de verkoop van bundels stort vrijwel helemaal in. Op woensdag 30 januari werd bekend gemaakt dat de verkoop van poëziebundels in Vlaanderen sinds 2007 met vijftig procent is gekelderd. De gemiddelde bundel (van de zo ongeveer 100 verschijnende bundels) zet 200 exemplaren weg...
Daar wilde ik mij echter liever niets van aantrekken. Integendeel. Ik ben er van overtuigd dat, juist door het uitgeven van niet-courante artikelen, op den duur een markt gaat ontstaan vóór die artikelen. Dat is een optimistisch, misschien naïef standpunt, en het vereist de medewerking van de boekhandel (die er bijna niet meer is) en van een trouw lezerspubliek (dat soms ligt te snurken).
Gerrit Komrij schreef ooit: ‘Neem me de poëzie af / En ik ben een brieven- besteller / Een defecte toerenteller / Een man zonder toverstaf ’ - en het lijkt er meer en meer op dat ‘het grote publiek’ zich daar bij heeft neergelegd, net als veel mensen uit ‘het vak’, uitgevers, recensenten en kopers voorop. Dat gaat in tegen de geest van verzet die uit poëzie spreekt; poëzie is tegen beter weten in te hoop, desnoods richting het niets of rechtstreeks richting de dood.
Daarom wil ik graag eindigen met dit citaat:
Voordat morgenvroeg de zon komt en mij brandt
weer met een koudvuur dat ik niet verteren kan,
schrijf ik in het eilandzand mijn doopnaam
nog één keer als de dichter van het postscriptum.
Ik dank u voor uw aandacht.
(Speech van Chrétien Breukers, uitgesproken door Abe de Vries bij de presentatie van Ravensulver/Ravenzilver en In hazze is in lokkich bern/Een haas is een gelukkig kind, Tresoar, 31 januari 2013)
De echte vonk sprong echter pas over na het verschijnen van Droom in blauwe regenjas/Dream yn blauwe reinjas, waarin Tsead Bruinja en Hein Jaap Hilarides hun (tweetalige) keuze uit de hedendaagse Friese poëzie presenteerden.
Het lezen van deze bloemlezing gaf mij een licht gevoel van verliefdheid. Op de taal, op veel van het gepresenteerde werk, op de poëzie die daar boven de bladzijden hing. Hoewel de Friezen in Nederland wonen, kreeg ik het idee dat er een heel nieuwe wereld voor me werd ontsloten, een wereld die ik voorheen wel vermoedde, maar niet wist te liggen.
Sinds 2004, het jaar van verschijnen van de Droom, probeer ik bij te houden wat er in de Friese poëzie gebeurt. En in 2006 heb ik zelfs, voor uitgeverij BnM, vier tweetalige bundels mogen begeleiden, uitgaven van Elmar Kuiper, Jabik Veenbaas, Abe de Vries en Cornelis van der Wal. Met de twee uitgaven die vandaag verschijnen, bij mijn eigen uitgeverij, neem ik de draad - in samenwerking met Hotsum - weer op.
De taal is gansch het volk, zeiden de eerste Vlaams-nationalisten. Het is een kreet die tegenwoordig niet meer los kan worden gezien van rechts-nationalistische tendensen, maar als uitspraak klopt het wel.
De Friese taal is, net als het Nederlands voor de Vlamingen, meer dan alleen maar een taal. De onderlinge verbondenheid die de taal tot uitdrukking moet brengen, is waarschijnlijk grotendeels fictief - en toch maakt de eenheidstaal een gezamenlijke literatuur mogelijk. Een jaloersmakend gegeven, zeker voor iemand die uit een provincie (Limburg) komt, waar elk dorp zijn eigen dialect heeft (en er dus ook geen gezamenlijke literatuur is).
Vandaag houden we twee boeken van twee Friese dichters boven het doopvont. Omdat Hotsum en De Contrabas de poëzie niet alleen willen voorbehouden aan het Friese lezerspubliek, is er gekozen voor een tweetalige editie. Ik wéét dat het werk van De Groot en De Vries een breed publiek kunnen aanspreken.
De lyrische poëzie van De Vries en de in een bedrieglijk parlando opgestelde, indringende verzen van De Groot misstaan in geen enkele zichzelf respecterende poëziebibliotheek, naast het werk van Tonnus Oosterhoff en Esther Jansma (om maar eens twee willekeurige namen te noemen).
Hoewel: waar staan die poëziebibliotheken? Wie kóópt al die bundels eigenlijk nog? Het is een communis opinio dat de poëzie in crisis verkeert, en de verkoop van bundels stort vrijwel helemaal in. Op woensdag 30 januari werd bekend gemaakt dat de verkoop van poëziebundels in Vlaanderen sinds 2007 met vijftig procent is gekelderd. De gemiddelde bundel (van de zo ongeveer 100 verschijnende bundels) zet 200 exemplaren weg...
Daar wilde ik mij echter liever niets van aantrekken. Integendeel. Ik ben er van overtuigd dat, juist door het uitgeven van niet-courante artikelen, op den duur een markt gaat ontstaan vóór die artikelen. Dat is een optimistisch, misschien naïef standpunt, en het vereist de medewerking van de boekhandel (die er bijna niet meer is) en van een trouw lezerspubliek (dat soms ligt te snurken).
Gerrit Komrij schreef ooit: ‘Neem me de poëzie af / En ik ben een brieven- besteller / Een defecte toerenteller / Een man zonder toverstaf ’ - en het lijkt er meer en meer op dat ‘het grote publiek’ zich daar bij heeft neergelegd, net als veel mensen uit ‘het vak’, uitgevers, recensenten en kopers voorop. Dat gaat in tegen de geest van verzet die uit poëzie spreekt; poëzie is tegen beter weten in te hoop, desnoods richting het niets of rechtstreeks richting de dood.
Daarom wil ik graag eindigen met dit citaat:
Voordat morgenvroeg de zon komt en mij brandt
weer met een koudvuur dat ik niet verteren kan,
schrijf ik in het eilandzand mijn doopnaam
nog één keer als de dichter van het postscriptum.
Ik dank u voor uw aandacht.
(Speech van Chrétien Breukers, uitgesproken door Abe de Vries bij de presentatie van Ravensulver/Ravenzilver en In hazze is in lokkich bern/Een haas is een gelukkig kind, Tresoar, 31 januari 2013)
Abonneren op:
Posts (Atom)