woensdag 24 september 2014

Twa Spaansktalige gedichten oerset troch Klaas Bruinsma

Gustavo Adolfo Bécquer (1836-1870) 

Jitris en Ienris 

De swarte swellen komme wis werom 
en hingj’ oan dyn balkon har nêsten op, 
om jitris mei har wjokken tsjin dyn rút 
al boartsjend oan te klopjen; 

Lykwols, dy swellen dy’t har flecht bedimmen, 
dat hja dyn skientme en myn lok beskôgen, 
ja al dy swellen dy’t ús nammen leard ha, 
dy komme net werom! 

De tichte kamperfoeljes komme wer, 
dat hja de muorren om dyn hôf beklimme 
en jitris yn de jûn har blommen iep’nje, 
ja jitte moaier blommen, 

Lykwols, dy’t mei de dauwe strjemme wiene 
waans drippen wy ferwûnd’re beevjen seagen 
en fallen, lyk de triennen fan de dea, 
dy komme net werom! 

Wer komme yn dyn earen en wjerklinke 
de wurden dy’t fan fjoer’ge leafde baarne, 
dyn herte sil ek út ’e djippe sliep 
miskien, miskien ûntweitsje; 

mar stil, yn ’t wûnder wei en op ’e knibbels, 
allyk hja God oanbidde foar syn alter, 
sa’t ik dy leave… lit dy net ferryfl’je: 
sa mint dy nea ien wer. 


Rubén Dariío (1867-1916) 

Symfony yn griis grut 

De see lyk in wide kwiksulveren spegel 
wjerspegelet de ets fan in himel fan sink. 
Yn ’e fierte besmoargje swermen fan fûgels 
de grûn, glêd polyste mei ’t geizige griis. 

De sinn’ as in glês, in rûn en skier matglês, 
reizget traach mei de trêd fan in sike omheech. 
De wyn fan de see jout him del yn de skaden 
en hat ta in kjessen har djipswart ferwiel. 

De weagen dy’t dynje mei ’t leadene liif, 
dy lykje te kjirmen ûnder de pier. 
Op in trosse sit stil syn pipe te smoken 
in seeman en mym’ret en tinkt oan de strânen 
fan in dizich en fier en dampich klam lân. 

Hy is âld, dizze seerob, syn troanje is taand troch 
de fjoerstrielen fan de sinne fan Brazylje. 
De woaste taifûns fan de seeën fan Sina, 
dy seagen him sûpen syn flesse jenever. 

It skom, boarnd fan joadium en fan salpeter, 
ken al tiden en tiden syn drankreade noas, 
syn kroezige hier, syn atletyske biseps, 
syn seildoeks súdwester, syn keperen kile. 

En dwers troch de reekwalm fan de tabak 
sa sjocht de âld man ’t fier en dizige lân. 
Dêr is op in hite en goudgiele middei 
de brik hinne syld, en spand stien’ de seilen. 

Middeisskoft yn de tropen. De seerob dy’t slûget. 
No wurdt alles bewuoll’ yn ‘e toanaard fan griis. 
In ûnbidige, sêfte doezeler liket 
de grins fan de bochtige kym út te wiskjen. 

Middeisskoft yn de tropen. It oerâlde yntsje 
strykt oan syn heaze, teseage gitaar, 
wylst it imerke ynset in ientoanige solo 
op de iennichste snare fan syn fioele. 


[Ut: Klaas Bruinsma, gearst. en oers., Blomlêzing út ’e Spaanske poëzij (Elikser, Ljouwert 2014)]

zondag 21 september 2014

Presintaasje twa HotSum-útjeften freed yn Harns


PARSEBERJOCHT / PERSBERICHT 

Boekpresintaasjes útjouwerij HotSum yn restaurant Stoof 

Op freed 26 septimber wurde twa boeken presintearre dy’t koartby publisearre binne troch de útjouwerijen HotSum en De Contrabas. Dat sil plakfine yn Restaurant Stoof, Franekereind 23, 8861 AA, Harns. 

Yn de Fryske essaybondel Alde Meuk? ûndersykje trije Fryske wittenskippers it ferskynsel ‘klassike boeken yn it Frysk’. Dizze bondel is ûntstien troch gearwurking fan útjouwerijen HotSum, De Contrabas en it Sirkwy Sympoasium. Dêrnei sjocht de Frysk-Nederlânsktalige bondel Tei-iizje / Lok-azen fan Aggie van der Meer (1927) it ljocht. It is har sechsde dichtbondel. 

Programma 

16.30 oere Ynrin mei kofje en wat derby 
17.00 oere Presintaasje 
Sprekkers: Chrétien Breukers fan De Contrabas, Jetske Bilker fan útjouwerij HotSum en Teake Oppewal fan Sirkwy Sympoasium 
18.00 oere Utrikking Tei-iizje / Lok-azen fan Aggie van der Meer 
Aggie van der Meer lêst út eigen wurk 

Nei ôfrin kinne jo yn klassike styl ite: der is in spesjaal menu ‘Alderwetsk lekker’ yn de foarm fan in stoofpriuwerij foar de priis fan € 15,-. Foar dy’t iten bliuwe wol: graach efkes reservearje. Info@restaurantstoof.nl of tel. 0517-858537. 

-----------------------------------------------------------------------------------------

Boekpresentaties uitgeverijen HotSum in restaurant Stoof 

Op vrijdag 26 september worden twee boeken gepresenteerd die kortgeleden zijn gepubliceerd door de uitgeverijen HotSum en De Contrabas. Dit zal plaatsvinden in Restaurant Stoof, Franekereind 23, 8861 AA, Harlingen. 

In de Friese essaybundel Alde Meuk? buigen drie Friese wetenschappers zich over het verschijnsel ‘klassieke boeken in het Fries’. Deze bundel is ontstaan door samenwerking van uitgeverijen HotSum, de Contrabas en het Sirkwy Sympoasium. Daarna ziet de Fries-Nederlandstalige bundel Tei-iizje / Lok-azen van Aggie van der Meer (1927) het licht. Het is haar zesde dichtbundel. 

Programma 

16.30 uur Inloop met koffie en iets erbij 
17.00 uur Presentatie 
Sprekers: Chrétien Breukers van De Contrabas, Jetske Bilker van uitgeverij HotSum en Teake Oppewal van Sirkwy Sympoasium 
18.00 uur Uitreiking Tei-iizje / Lok-azen van Aggie van der Meer 
Aggie van der Meer leest voor uit eigen werk 

Na afloop kunt u in klassieke stijl eten: er is een speciaal menu ‘Ouderwets lekker’ in de vorm van een stoofproeverij voor de prijs van € 15,-. Voor wie wil blijven eten: graag even reserveren. Info@restaurantstoof.nl of tel. 0517-858537.


.

maandag 15 september 2014

Twadde essaybondel ferskynt yn novimber by útjouwerij De Contrabas yn Utert

Om 15 novimber hinne ferskynt by útjouwerij De Contrabas yn Utert myn twadde, sa'n 240 siden tsjûke essaybondel Erfskip & krisis. Essays oer Fryslân en Fryske literatuer 2

Abe de Vries (1965) is, neist dichter en sjoernalist, ien fan de belangrykste essayïsten yn de Fryske literatuer. Yn 2008 ferskynde syn essaybondel Identiteit & kowesturten, wêryn’t er pleite foar mear refleksje op de Fryske literatuerhistoarje. Op it snijflak fan literatuer, skiednis en autobiografy bringt dizze twadde bondel in seleksje fan essays, koartere skôgjende stikken, ynterviews, taspraken en ferkenningen dy’t er skreau fan 2008 ôf. Abe de Vries krige yn 2005 de Gysbert Japicxpriis foar syn twadde dichtbondel In waarm wek altyd (2004). Identiteit & kowesturten waard yn 2012 nominearre foar de Fedde Schurerpriis.

Bob Dylan & The Band - Forever Young (Live, 1976)

zaterdag 13 september 2014

Leonard Cohen - The Early Years (Full Movie)

Wovenhand - Wooden Brother

Richard Hugo - Degrees Of Gray In Philipsburg

You might come here Sunday on a whim. 
Say your life broke down. The last good kiss 
you had was years ago. You walk these streets 
laid out by the insane, past hotels 
that didn’t last, bars that did, the tortured try 
of local drivers to accelerate their lives. 
Only churches are kept up. The jail 
turned 70 this year. The only prisoner 
is always in, not knowing what he’s done. 

The principal supporting business now 
is rage. Hatred of the various grays 
the mountain sends, hatred of the mill, 
The Silver Bill repeal, the best liked girls 
who leave each year for Butte. One good 
restaurant and bars can’t wipe the boredom out. 
The 1907 boom, eight going silver mines, 
a dance floor built on springs— 
all memory resolves itself in gaze, 
in panoramic green you know the cattle eat 
or two stacks high above the town, 
two dead kilns, the huge mill in collapse 
for fifty years that won’t fall finally down. 

Isn’t this your life? That ancient kiss 
still burning out your eyes? Isn’t this defeat 
so accurate, the church bell simply seems 
a pure announcement: ring and no one comes? 
Don’t empty houses ring? Are magnesium 
and scorn sufficient to support a town, 
not just Philipsburg, but towns 
of towering blondes, good jazz and booze 
the world will never let you have 
until the town you came from dies inside? 

Say no to yourself. The old man, twenty 
when the jail was built, still laughs 
although his lips collapse. Someday soon, 
he says, I’ll go to sleep and not wake up. 
You tell him no. You’re talking to yourself. 
The car that brought you here still runs. 
The money you buy lunch with, 
no matter where it’s mined, is silver 
and the girl who serves your food 
is slender and her red hair lights the wall.


.

Tomb Raider (The Movie)

Northern Lite - Black Day

zaterdag 6 september 2014

Knuffelterroriste



Opfallend: de sûnniten hawwe duvelske holle-ôfsnijers, wy sels hawwe kultureel yn de watten leine idealisten as moardners. Ulrike Meinhof, feroardiele foar fjouwer moarden en 54 pogingen ta moard, wurdt aansen yn De Lawei (stik 'Vuurvrouwen') opwoutere en ferknuffele, fan in ferbline 'idealistyske' terroriste ta in chicklit-fähige Anna, Hanna of Johanna. 

'Hoe ver ga je voor je ultieme idealen?' freget de promotekst fan it stik. 'Vuurvrouwen van het Ro Theater neemt je mee naar de allerlaatste uren van het leven van Ulrike Meinhof, een jonge vrouw die zich in de jaren '70 verzette tegen de zwijgcultuur van het naoorlogse Duitsland.'

Komt dat zien.

Ensafh ta oan ynhâldlike weroriïntaasje


Foar my op tafel leit ensafh 6-3. Ensafh is it iennichste literêre tydskrift foar Fryske literatuer en telt alve redaksjeleden. De ynhâldsopjefte fan nûmer 6-3 fermeldt sân fersen (fan Jacobus Smink, Edwin de Groot, André Looijenga, Obe Alkema en Pier Boorsma), trije oersette fersen (Kloos, oerset troch Andries Miedema), seis besprekken (fan Friduwih Riemersma, Tryntsje van der Steege, Janneke Spoelstra, Geart van der Meer, Imke Hooijenga en Babs Gezelle Meerburg), ien ferhaal (fan Anne Feddema) en ien foarpublikaasje út in roman (fan Ferdinand de Jong). 

De trije langste skôgjende stikken binne dy fan Geart van der Mear, in besprek fan in Poe-oersetting (fiif siden), fan Imke Hooijenga, in besprek fan de roman Littenser merke (acht siden), en fan Babs Gezelle Meerburg, in besprek fan Mearkes út ’e Wâlden (njoggen siden). It binne spitigernôch net de sterkste en nijsgjirrichste bydragen oan it tydskrift. 

Geart van der Meer hat wat ‘dinkjes’ fûn yn de oersetting, troch Anne Tjerk Popkema, fan Poe’s ferhaal 'De skacht en de slinger'. ‘Jaja, hâld no mar op, it is wol goed, hear, ik sjoch it al,’ lit Van der Meer healwei syn stik de lêzer tinke. Krekter oersette, Popkema, en net altyd mar mear sinnen brûke as de skriuwer fan it orizjineel, is it wat skoalmasterlik boadskip fan de resinsint. 

Imke Hooijenga hat de dûbelbekroane roman Littenser merke fan Ale van Zandbergen lêzen en leit wat saken út oangeande de struktuer fan it boek. Tusken noas en lippen troch komt krityk op de roman oan ‘e oarder (karakters binne net goed yn te fielen, persoanen binne net altyd ‘like fêst’, de ferhalen wolle net in gehiel wurde, it boek ‘stiet fol mei klisjees, symbolyk, metafoaren en ferwizings nei foaral bibelske ferhalen dy’t wol klopje, mar der net altyd likefolle ta dogge’). Al mei al is dat nochal wat – en dus is der ek nochal wat dat om útlis en foarbylden freget. Mar dat komt dan wer net. 

Babs Gezelle Meerburg brûkt har te besprekken boek om wat te sizzen oer it plak fan it folksferhaal yn de folkskunde, de literatuerskiednis en de literatuerpsychology; har konklúzje is dat Mearkes út ‘e Wâlden (in blomlêzing fan troch Dam Jaarsma sammele ferhalen) op niisneamde trije mêden in nijsgjirrige útjefte is. Se freget har wol ôf oft it op ‘e merk bringen fan âlde spoekeferhalen hjoeddedei noch wol sin hat: ‘oft it yn ús tiid fan games, films, muzyk – fan feroarjend kultuerbesef – reëel is om in mearkesamling foar jong en âld te meitsjen’. Mar it boek ferkeapet goed, blykt even fierderop. Dat, hoesa net reëel? 

De oare, koarte besprekken geane oer Eric Hoekstra, Lofts! Rjochts! Lofts! In Fries yn Afghanistan (Elikser, 2013), Rommert Tjeerdsma, Ferliezers (KFFB, 2014), Steven Sterk, De midden en beide einen (Bornmeer, 2012) en Meindert Bylsma, Rys mei rezinen – Grôt mei krôde (Elikser, 2013). Yn in tiid dat kranten hieltyd minder romte hawwe foar literêre besprekken, is it in goed ding dat ensafh in protte omtinken jout oan dizze ûnderôfdieling fan it literêre bedriuw. 

De poëzij is, lykas wy fan ensafh en fan ien fan de beide foargongers fan ensafh, hjir, wend binne, hap-snap op basis fan it kritearium ‘wat ha wy binnenkrigen?’ It is, liket my, it oerweagjen wurdich om in mear strukturearre poëzij-oanpak te hantearjen. Wêrom net yn elk nûmer nij wurk fan íen dichter bringe, ynklusyf in moai stik oer dy dichter en syn poëzij? Soks soe twinge ta mear refleksje op poëtysk wurk, soe sok wurk ek better tagonklik meitsje foar de lêzer en soe der better yn slagje om de lêzer waarm te meitsjen foar poëzij. Inkeld mar de tafallige poëtyske produksje fan de redaksjeleden ôfprintsje, it wurket net. 

Proaza is der yn dizze ôflevering fan Anne Feddema en Ferdinand de Jong. Fan De Jong is der in foarpublikaasje, no ja, besteande út in fragmint fan syn nije, ferline wike presintearre roman Bedoarne hannel (Friese Pers Boekerij). Earlik sein ûntgiet my de sin fan it foarpublisearjen út in roman dy’t noch gjin wike letter as it tydskrift ferskynt. 

Ensafh lit mei syn tredde nûmer fan jiergong 6 (op ’e nij) sjen – as ik myn sin sis – dat der in grutte diskrepânsje bestiet tusken it grutte tal redaksjeleden en it ‘rjochtingleaze’ karakter fan it blêd. Yn gewoane taal: der is ferlet fan in ynhâldlike weroriïntaasje mei dêrby, en dêrmei lykopgeand, mear kulturele ambysje as it giet om saken as ferdjipping, debat en aktualiteit. It blomlêzende, útsoarte eigenwillige karakter fan ensafh smyt yn tiden fan smeller wurdende literêre produksje en ôfnimmend tal lêzers in risseltaat op dat net folle literatuerleafhawwers bûten de rûnte fan it redaksjonele legioen befredigje sil.

.