Vaarwel, oud dorp, ik moet nu van je scheiden,
Het leven trekt, de schafttijd is geweest;
Vaarwel, jij oude toren nog het meest,
Je wijde velden, zon-gedroomde greiden,
En jullie, nijver volk, zo trouw, zo goed,
Vrienden vanouds, gegroet!
Je luchten hangen boven akkers, rijk aan vruchten;
Ver zijn de kimmen, ’t werk op ’t veld nabij.
Zo wordt en blijft voortaan het leven mij:
Een blik in ’t verre blauwe zonder zuchten,
En weer hard te werken als het moet;
Dan is mijn leven goed.
Als wat ik denk vaak licht is door mijn dromen,
Oud dorp, ik weet het nu, ik dank het jou;
Hier vond mijn jeugd toch alle goud
Van wolkenvlucht en ’t zonnekomen;
Hier dreef zo hoog de hemel boven mij
In klare dromerij.
Onder zo’n lucht, bij zulke verre verschieten
Golft de geest in ’t hoogste veld verdwaald:
Hier is natuur de priesteres van ’t ideaal;
Tracht de ziel in ’t Eeuw’ge zich te gieten;
Uit klein gedoe, uit praatjes dor en droog
Trekt jou die lucht omhoog.
Maar zwaar is ’t daagse werk hier op de gronden,
Waar ’t brood in schuilt dat mensen voedt,
Daar zaait elk jaar de stoere boer en wroet,
Daar worden ploeg en eg gevonden,
Daar rijpt de zoete vrucht, een vracht,
Of minder dan verwacht.
Men leeft alhier in hoop en vrees met d’ aarde,
Met ’t stil inwendig werken der natuur;
Zij laat niets weg, zij smeedt secuur
De keten van haar nauw verwante daden.
Zij bindt, wat grond en lucht besloten houd’
In vormen duizendvoud.
Onder de hoge vlucht van lichte wolken
Groeit hier het graan dat voedt, het vlas dat kleedt,
De boer let op, of niet een storm aantreedt
En onweer broeit in hemels donk’re kolken.
Het oog omhoog – de hand gekromd
Klauwt verder in de grond.
Zo is ons leven: hoog het denken
En kleine daden, laag vaak bij de grond.
Een grote wil, die ’t kleine kunnen vond;
In ’t hoogste zien de mensen ’t laagste wenken.
Die twee-uit-één geeft last en zonde en strijd;
Bijeen staat 't niet in ’t krijt.
’k Moest om 'n God in bange twijfel knielen
Maar ’k dacht hem boven, buiten ’t mensenkind,
En voor ’t volmaakte bleef ik blind.
God is ’t beeld van ’t Eeuw’ge in onze zielen;
Wij deel van ’t Eeuw’ge; God met mensen één –
Dat schrijf ik nu in steen.
Door de eeuwen heen rolt voort het leven
En voert mensen en geslachten mee;
’t Legt onze wieg en graf aan eigen ree;
‘t Diepst geheim blijft ons omgeven.
Natuur, historie, mensenmaatschappij,
Daarin verzinken wij.
Ons leven ligt rondom in kringen:
’t Huisgezin, het vaderland, de wereldkaart,
’t Bedrijf, de klasse waar men wel bij vaart,
Daar ligt de grond waarnaar wij dringen,
De lucht, waarin de geest het grote zoekt,
Zijn reis naar ’t Eeuw’ge boekt.
Eerst wil de knaap voor ’t vaderland wel sterven,
Dat Grote boven zich, dat hij aanbidt;
Dan kiest hij groter idealen tot bezit
Die al zijn liefde en verlangen erven.
Hij vindt zijn roeping in de maatschappij –
Zo, Friezen, ging het mij.
In brede golven stroomt geschiedenis
Naar nieuwe tijden, lichtend op hun pad.
In onderscheiden klassen is het volk gevat,
Elkander hatend kijven ze om de victorie,
‘Eén gemeenschap is het volk’, zo wordt gezegd,
Daartoe nu de grond gelegd.
Mij roept dat woord uit deze blije streken
Daarheen, waar de wind van ’t leven waait;
‘k Moet mee vooraan, waar ’t volk met vlaggen zwaait.
De stille tijd voor mij is nu verstreken –
Nog nooit ging zó de wereldstrijd tekeer:
Ik leg het speeltuig neer.
Daar ligt het dorp. Naar ’t Westen staat de toren,
Waar ’t rode zonlicht door de wolken zinkt,
Op blauwe kiel en greep en zeis nu blinkt –
’t Volk loopt moe naar huis – aan rust beschoren –
De dauw die dampt, het oude licht zakt snel –
Lief vaderland, vaarwel!
(Samle Fersen, 348-351)
zondag 21 mei 2017
woensdag 10 mei 2017
Waling Dykstra, 'Reinou'
Oerdwealske jonkheid, dy’t yn ’t frijen
Te wurk giet mei in teamleas brein,
As wie dermei oars neat te krijen
As nocht en wille sûnder ein
O, gean der net sa los oerhinne!
Men sjocht sa faak dat súv’re minne
Hoe fleurich hja soms mei begjinne,
Wol yn it ein noch útrint op in near gewein.
Der wenne yn ’t boerelân alearen
In faam dy’t folle freonen hie,
Omdat se libbe yn deugd en eare en
Tsjin alle minsken freonlik wie.
Krekt as yn ’t miedelân de blommen,
Dy tusken raaien as yn slomme,
Want âlderleafde en fêste minne
Dy fierden yn har hert de pleit.
Dan sei se: ,,Nee, myn brave Tjitte,
Ik wol, ik kin him net ferjitte,
Moat ik foar altyd him ferlitte,
Dan stjer ik jitte wol fan kleare swierrichheid.”
Mar har tsjin pake te fersetten,
Och, dat wie ek sa slim te dwaan.
Hja wist it, hy hie fêst besletten
Om noait syn tawurd har te jaan.
En hy wie stiif, hja seach temjitte,
Hy soe foar altyd har ferstjitte,
Woe hja har nou net sizze litte.
Hy soe sa folle er koe har lêst en skea oandwaan.
Dêr hie se ’t freeslik mei te pakken.
Hy joech it altyd har sa skoan,
En hy hie syn kaptaal har makke;
Hy hie har fan lyts bern ôf oan
Fersoarge, en fûn syn wille allinne
Yn har. Soe hja him nou ûntrinne?
Soe se oer har hert dat bringe kinne? –
Sa mym’rjend sliet se faak de nachten ta de moarn.
Yn ’t ein, dêr’t pake mei fersykjen
En oanstean har gjin rêste liet,
Moast har stânfêstichheid beswykje, en
Hja folge de âlde man syn ried.
Hja naam syn moaie gouden jeften;
En Tjitte kaam: hja spant har krêften,
Hja stjoert him wei, net fûle sêft en
’t Wie út mei Tjitte en har, foar him ta grut fertriet.
Mar nou soe hja ’t ek ûnderfine
Wat oft it al te sizzen wie,
Te leanjen mei in blauwe skine,
In feint dêr’t hja sa’n hert foar hie.
Foel syn gemis yn de earste dagen
Har noch net mâle swier te dragen,
Om’t pake’ gollens har sa hage,
Hja krige al wakker gau berou fan wat se die.
Earst tocht se, ’t soe wol gau ferslite,
Omdat se Tjitte deis net seach;
Mar ’t duorre net in lange rite,
Of al har fleurichheid ferfleach.
Deis mocht se noch deselde lykje
En hjir en dêr ferwidering sykje,
Nachts woe syn byld net fan har wykje;
Faak krige hja gjin wink yn ’t read bekriten each.
Har glâns en blierens teagen hinne,
En waarden al sa stiltsjes wei,
Krekt as in snieflok yn de sinne;
It wie te sjen, it gyng har nei.
En ’t goud wêrfoar hja him moat misse,
Dat wie har nou ta ’n ergernisse;
Dat parse swier op har gewisse.
Och, wat in bitterheid bringt jildsucht al te wei.
Mar as in widdo, dy’t earst klaget
En skriemt om’t se al har treast ferlear;
Mar wer yn ’t ein har smert ferjaget
En wurdt wer fleurich as alear;
Sa gyng it Reinou ek, sa’t skynde,
Skoan ’t leed dêr’t hja sa lang oer kwynde,
Sa fûl har sûnens ûndermynde,
Dat hja bleau swak en hie har moaie kleur net mear.
Wer wiene der feinten dy’t prebearren
Hja oan te sykjen op ‘e nij.
Troch dat har pake kaam te stjerren
Wie hja mear wees en ek mear frij.
En Tjitte hie har lang fergetten.
Hy hie it boask mei ’n oaren sletten. –
Mar wa’t har sin op Reinou setten,
De faam ûnthold har noch fan de frijerij.
Mar ien mocht einlings yngong fine,
En dat wie wer in boerefeint.
Oan him woe hja har nou ferbine;
De knoatte wie al skielik leind.
Hy soe har nei de trouseal liede
Mei ’n koarte tiid; en op dizze ierde
Soe har de dead allinne skiede.
Hoe hoopfol wie de faam, hoe lokkich wie de feint.
De ien rint hjir ’t lok faak yn ’e mûle,
Wylst de oar fan ’t ûnk ferfolge wurdt. –
De kwaal dy’t yn har binnenst skûle
Taast har wer oan, en tige hurd.
Dat sleepte noch al sa wat hinne,
In dokter mei wat treast jaan kinne
Om’t hy de kwaal wol tinkt t’ oerwinnen;
Men kin by dagen sjen dat Reinou minder wurdt.
Seach men earst sa bliid de dei temjitte
Dy’t him oan har ferbine soe;
En doarsten hja harsels ûnthjitte
Dat hja noch better wurde koe;
Och fij, de hoop hie har bedragen. –
It lang ferwachte tiidstip dage, en
Der waard in lyk nei ’t tsjerkhôf dragen.
’t Wie Reinou: hoe ûntsteld wiene alle minsken doe!
O lokjend goud, o blinkende ierde,
Wat dochste mannichien de dead!
Wat kinste mannichien ferliede
Ta dingen, skandlik en ferkeard!
Ja follen, troch dyn glâns ferbline,
Mei dyn besit begearlik skine,
Faak, as se ’t ha, moatt’ se ûnderfine
Dat goud yn wierheid folle swierder weacht as lead.
Dat soms de minsken, de iene de oare,
Om ’t jild ris fiere kinne yn ’t leed,
Wat har net takomt nimme doare
Ut kleare jildsucht of út need;
Dat mei men ûndogensk neame kinne;
Mar âlden dy’t, om ’t jild allinne,
Har bern ta trouwen twinge kinne,
Tsjin ’t sin: ‘k sis dat se minder binne
As ’t fee. Hja binn’ ferhurde, ûntaard, ôfgryslik wreed.
(Ut: Swanneblommen 1851, s. 15-20)
(Sjoch ek: Abe de Vries, 'De betsjoende boeredochter. Skriuwer en mienskip yn it Spannum fan Waling Dykstra', Fers 2 3-9, 7 maaie 2017)
Te wurk giet mei in teamleas brein,
As wie dermei oars neat te krijen
As nocht en wille sûnder ein
O, gean der net sa los oerhinne!
Men sjocht sa faak dat súv’re minne
Hoe fleurich hja soms mei begjinne,
Wol yn it ein noch útrint op in near gewein.
Der wenne yn ’t boerelân alearen
In faam dy’t folle freonen hie,
Omdat se libbe yn deugd en eare en
Tsjin alle minsken freonlik wie.
Krekt as yn ’t miedelân de blommen,
Dy tusken raaien as yn slomme,
Want âlderleafde en fêste minne
Dy fierden yn har hert de pleit.
Dan sei se: ,,Nee, myn brave Tjitte,
Ik wol, ik kin him net ferjitte,
Moat ik foar altyd him ferlitte,
Dan stjer ik jitte wol fan kleare swierrichheid.”
Mar har tsjin pake te fersetten,
Och, dat wie ek sa slim te dwaan.
Hja wist it, hy hie fêst besletten
Om noait syn tawurd har te jaan.
En hy wie stiif, hja seach temjitte,
Hy soe foar altyd har ferstjitte,
Woe hja har nou net sizze litte.
Hy soe sa folle er koe har lêst en skea oandwaan.
Dêr hie se ’t freeslik mei te pakken.
Hy joech it altyd har sa skoan,
En hy hie syn kaptaal har makke;
Hy hie har fan lyts bern ôf oan
Fersoarge, en fûn syn wille allinne
Yn har. Soe hja him nou ûntrinne?
Soe se oer har hert dat bringe kinne? –
Sa mym’rjend sliet se faak de nachten ta de moarn.
Yn ’t ein, dêr’t pake mei fersykjen
En oanstean har gjin rêste liet,
Moast har stânfêstichheid beswykje, en
Hja folge de âlde man syn ried.
Hja naam syn moaie gouden jeften;
En Tjitte kaam: hja spant har krêften,
Hja stjoert him wei, net fûle sêft en
’t Wie út mei Tjitte en har, foar him ta grut fertriet.
Mar nou soe hja ’t ek ûnderfine
Wat oft it al te sizzen wie,
Te leanjen mei in blauwe skine,
In feint dêr’t hja sa’n hert foar hie.
Foel syn gemis yn de earste dagen
Har noch net mâle swier te dragen,
Om’t pake’ gollens har sa hage,
Hja krige al wakker gau berou fan wat se die.
Earst tocht se, ’t soe wol gau ferslite,
Omdat se Tjitte deis net seach;
Mar ’t duorre net in lange rite,
Of al har fleurichheid ferfleach.
Deis mocht se noch deselde lykje
En hjir en dêr ferwidering sykje,
Nachts woe syn byld net fan har wykje;
Faak krige hja gjin wink yn ’t read bekriten each.
Har glâns en blierens teagen hinne,
En waarden al sa stiltsjes wei,
Krekt as in snieflok yn de sinne;
It wie te sjen, it gyng har nei.
En ’t goud wêrfoar hja him moat misse,
Dat wie har nou ta ’n ergernisse;
Dat parse swier op har gewisse.
Och, wat in bitterheid bringt jildsucht al te wei.
Mar as in widdo, dy’t earst klaget
En skriemt om’t se al har treast ferlear;
Mar wer yn ’t ein har smert ferjaget
En wurdt wer fleurich as alear;
Sa gyng it Reinou ek, sa’t skynde,
Skoan ’t leed dêr’t hja sa lang oer kwynde,
Sa fûl har sûnens ûndermynde,
Dat hja bleau swak en hie har moaie kleur net mear.
Wer wiene der feinten dy’t prebearren
Hja oan te sykjen op ‘e nij.
Troch dat har pake kaam te stjerren
Wie hja mear wees en ek mear frij.
En Tjitte hie har lang fergetten.
Hy hie it boask mei ’n oaren sletten. –
Mar wa’t har sin op Reinou setten,
De faam ûnthold har noch fan de frijerij.
Mar ien mocht einlings yngong fine,
En dat wie wer in boerefeint.
Oan him woe hja har nou ferbine;
De knoatte wie al skielik leind.
Hy soe har nei de trouseal liede
Mei ’n koarte tiid; en op dizze ierde
Soe har de dead allinne skiede.
Hoe hoopfol wie de faam, hoe lokkich wie de feint.
De ien rint hjir ’t lok faak yn ’e mûle,
Wylst de oar fan ’t ûnk ferfolge wurdt. –
De kwaal dy’t yn har binnenst skûle
Taast har wer oan, en tige hurd.
Dat sleepte noch al sa wat hinne,
In dokter mei wat treast jaan kinne
Om’t hy de kwaal wol tinkt t’ oerwinnen;
Men kin by dagen sjen dat Reinou minder wurdt.
Seach men earst sa bliid de dei temjitte
Dy’t him oan har ferbine soe;
En doarsten hja harsels ûnthjitte
Dat hja noch better wurde koe;
Och fij, de hoop hie har bedragen. –
It lang ferwachte tiidstip dage, en
Der waard in lyk nei ’t tsjerkhôf dragen.
’t Wie Reinou: hoe ûntsteld wiene alle minsken doe!
O lokjend goud, o blinkende ierde,
Wat dochste mannichien de dead!
Wat kinste mannichien ferliede
Ta dingen, skandlik en ferkeard!
Ja follen, troch dyn glâns ferbline,
Mei dyn besit begearlik skine,
Faak, as se ’t ha, moatt’ se ûnderfine
Dat goud yn wierheid folle swierder weacht as lead.
Dat soms de minsken, de iene de oare,
Om ’t jild ris fiere kinne yn ’t leed,
Wat har net takomt nimme doare
Ut kleare jildsucht of út need;
Dat mei men ûndogensk neame kinne;
Mar âlden dy’t, om ’t jild allinne,
Har bern ta trouwen twinge kinne,
Tsjin ’t sin: ‘k sis dat se minder binne
As ’t fee. Hja binn’ ferhurde, ûntaard, ôfgryslik wreed.
(Ut: Swanneblommen 1851, s. 15-20)
(Sjoch ek: Abe de Vries, 'De betsjoende boeredochter. Skriuwer en mienskip yn it Spannum fan Waling Dykstra', Fers 2 3-9, 7 maaie 2017)
dinsdag 9 mei 2017
Sjoerd Spanninga (1906-1985), 'Rjochtdei'
At jo alle poepesetten
yn jo libben
kreas byinoar feie
en stikem yn ’t jiskefet
deponearje
dan kom je sûnder mis
by my telâne
en nou hâld ik it measte
fan de lju
dy’t graach harsels
nei foaren skowe
en gewoanlik tinke
domny hat foar my preke
mar der binne subtiliteiten
dêr’t party gjin weet fan hawwe
en dy litte harren
likemin ûntstride
niis noch sei in flinke frou
my ommers: - ús pake
hat altyd bêst op himsels past
en dat docht jin deugd
want wysoarte passe ornaris
leaver op in oar
en der ûntkomt ús neat
mar nim nou sa’n ien
as eabele bygelyks
gjin blyn hynder
kin by him skea dwaan
en de spinreagen
sparje de gerdinen út
mar dochs in nommel mantsje
goederlaaks en noch geregeld
oan ’t nifeljen
dy strykt okkerdeis
wolmienend in pear krollen
yn ’t fatsoen
by in flarde dy’t him narret
mar d’ oare moarns
sjocht hiel de buert
sa skilich as in skol
as hy der oansúlkjen komt
of stiet brióóó te roppen
bingelt er nei hûs ta
mei syn skipperspetsje
en dan rin je jûns fêst wol
in freon fan jehova
of de satan yn ‘e earmen
mar wêr bliuwe hja
dy’t stikken út harsels
weiskuorre doare? –
de eagen fonkelen har yn ‘e kop
oant der wer stilte foel
om har stim
dit wie de bidstûne
fan de natoer
en dan jout it langer gjin foech
jin mei kweade gedachten
to spiizgjen
wylst de evenminske it liif
oatmoedich op ‘e plaatstove leit
dat de stjonkerts der útwaaie
wol ik ha.
(Yn: Sonde 20-5 (1975), s. 20-21)
yn jo libben
kreas byinoar feie
en stikem yn ’t jiskefet
deponearje
dan kom je sûnder mis
by my telâne
en nou hâld ik it measte
fan de lju
dy’t graach harsels
nei foaren skowe
en gewoanlik tinke
domny hat foar my preke
mar der binne subtiliteiten
dêr’t party gjin weet fan hawwe
en dy litte harren
likemin ûntstride
niis noch sei in flinke frou
my ommers: - ús pake
hat altyd bêst op himsels past
en dat docht jin deugd
want wysoarte passe ornaris
leaver op in oar
en der ûntkomt ús neat
mar nim nou sa’n ien
as eabele bygelyks
gjin blyn hynder
kin by him skea dwaan
en de spinreagen
sparje de gerdinen út
mar dochs in nommel mantsje
goederlaaks en noch geregeld
oan ’t nifeljen
dy strykt okkerdeis
wolmienend in pear krollen
yn ’t fatsoen
by in flarde dy’t him narret
mar d’ oare moarns
sjocht hiel de buert
sa skilich as in skol
as hy der oansúlkjen komt
of stiet brióóó te roppen
bingelt er nei hûs ta
mei syn skipperspetsje
en dan rin je jûns fêst wol
in freon fan jehova
of de satan yn ‘e earmen
mar wêr bliuwe hja
dy’t stikken út harsels
weiskuorre doare? –
de eagen fonkelen har yn ‘e kop
oant der wer stilte foel
om har stim
dit wie de bidstûne
fan de natoer
en dan jout it langer gjin foech
jin mei kweade gedachten
to spiizgjen
wylst de evenminske it liif
oatmoedich op ‘e plaatstove leit
dat de stjonkerts der útwaaie
wol ik ha.
(Yn: Sonde 20-5 (1975), s. 20-21)
zaterdag 6 mei 2017
Sjoerd Spanninga (1906-1985), 'Terras'
Hoe mannich skepsel
lit him hjir bewûnderje
en freget driuwend
om attinsje
in nonsjelant gebeart
dat moaie fuotten tilt
mar nim je mear notysje
fan de show
wer sedich yn ‘e rok ferdwynt –
wylst har in pear
pikante knibbels
de strakke nijlonhoas
misdiedich oer de kop
dat jin it bloed
nei boppen foezelt
en ’t rakkertsreau
der even oars fan wurdt
oft har bretaal bedoelen
him ferryf’le fielt
mar op itselde stuit
flitst har ûndogensk wêzen
jin sa faai temjitte
út it chique foudraal
dat men fan skrik
in bline taast docht
nei jins deugdsumheden
en hiel de strjitte dûzelt
foar in amerij.
(Yn: Sonde 20-5 (1975), s. 22)
lit him hjir bewûnderje
en freget driuwend
om attinsje
in nonsjelant gebeart
dat moaie fuotten tilt
mar nim je mear notysje
fan de show
wer sedich yn ‘e rok ferdwynt –
wylst har in pear
pikante knibbels
de strakke nijlonhoas
misdiedich oer de kop
dat jin it bloed
nei boppen foezelt
en ’t rakkertsreau
der even oars fan wurdt
oft har bretaal bedoelen
him ferryf’le fielt
mar op itselde stuit
flitst har ûndogensk wêzen
jin sa faai temjitte
út it chique foudraal
dat men fan skrik
in bline taast docht
nei jins deugdsumheden
en hiel de strjitte dûzelt
foar in amerij.
(Yn: Sonde 20-5 (1975), s. 22)
donderdag 4 mei 2017
Durk Bouma Nieuwenhuis (1814-1873), 'Earste tsjerkhôfsnacht'
It deiwurk rêst. De lêste skimer
Is oan de fiere kym ferstoarn,
En, stjerren om him hinne spriedend,
Tsjucht ’t grize swurk syn nachtkleed oan.
It iene ljocht ferdwynt by ’t oare;
’t Wurdt alles swijen yn ’t rûnom;
Wat libbet sinkt natoer yn d’ earmen
En oan har boarst yn sêfte slomm’.
Op ’t deahôf leit in nije grêfstee,
Ticht oan de hege tsjerketoer;
De jûnswyn strykt de swarte kluten
En ’t sulv’ren moann’ljocht glydt der oer.
Sa yn der mids der griene seadden
En bûten ’t swiere tsjerkeskaad,
Skynt wol dat grêf sa aaklik drôvich
In plak op ’t Fryske deadeklaad.
Doch hjitte triennen seach it streamen
Fan ’t wurge hert, dat bûnzjend sloech,
Doe’t der temoarn in heit syn libben,
Syn iennichst bern oan d’ ierde joech;
Doe’t al syn rykdom op dizze ierde
Foar jimmer oan syn each ûntsonk,
En ek gjin striel de nacht ferheld’re
Wêryn’t noch freugde foar him blonk.
No is ’t der stil. – Men heart gjin kleien,
Men sjocht gjin stomme smerte mear.
Dy lêste wente ûntfong de deade
En joech oan ’t stof syn ein’dom wer.
De himel strielt út tûz’nen eagen
Oer ’t rêstich hôf syn stille pracht
En glimket swiet op ’t stee der deade; –
It is syn earste tsjerkhôfsnacht.
As ’t wrâldetol des Iv’gen namme
Oan ’t mjitleas tek des himels skriuwt,
En d’ ierde, djip mei stilte oerdutsen,
Yn ’t sêfte ljocht der stjerren driuwt –
Dan, seit men, is ’t heechtiid foar de geasten;
En joech se ’t grêf in broer opnij,
Dan moat de freugd noch grutter wêze
Troch hiel der deaden maatskippij.
Soe dêrom no har wolkom klinke? –
Hark! ’t oerwurk rattel’t yn de toer;
De deasnik der fergongene oere
Droant rôljend de grêven oer.
It beamte skoddet mei syn twigen,
En sprekt – as wie ’t yn geastetaal –
Fan heger wente; en yn syn blêden
Sjongt fûl en swiet in nachtegaal.
Ja, ’t is dyn wolkom, jonge deade!
Dyn wolkom op it deadehôf
It wachtwurd is ’t fan better libben;
De rop fan d’ ivichheid oan ’t stof.
Biste yn dyn trouwe mem har earmen
Op ’t fredich bêd te rêsten leid, –
In heite-each wekket oer dyn slommer
Op ’t rispfjild der ûnstjerlikheid.
Sliep rêstich dêr! – En moast net kleie
Dat no dyn grêf al roppen het:
Och, ’t libben jout sa’n bytsje rêst, en
As ’t herte stil stiet lijt it net. –
Sa rêstleas wrot, mei iz’ren kloeren,
De wrâld yn ’t fielend minsklik moed…
No bist foar wrâld en lijen feilich…
O, by de deaden sliept it goed!
En – ’t libben is in diel der reize
Dy’t giet nei ’t miene heitelân;
De dea jout, as wy ’t ein berikke,
Ta d’ oerstap freonlik ús de hân. –
Licht rint, troch altyd better wrâlden,
Nei altyd blider gea de tocht.
Is ’t dan net lokkich, as fan ’t mind’re
In diel der reis wer is folbrocht?
Nee, klei net, dat dyn libbensblomke
Stoar, dy’t him pas ûntsletten hie;
De dea dy ’t waarme hert ferstive,
Foar’t noch dy kâlde winter ’t die. –
Want sillich, dy’t yn libbens maitiid
Mei romme boart te rêst him joech, –
Waans each foar ’t lêst dizze ierde oanskôge,
Doe’t d’ ierde neat as blommen droech!
Wêrst biste? Ja, sa mannich herte,
Dat dêrop ’t antwurd witte woe;
Sa mannich, dy’t de takomst frege
Hoe’t it wol dêr jinsen wêze soe?
De takomst swiget op sa’n frage…
Mûlk dat se ’t oan de dea ûntfalt,
En yn ûnstjerlike earen lústert
Wat se oan it stjerlik ear ûnthâldt.
Oftst lokkich biste? - Minsk’, hat twivel
Dyn herte ta sa’n frage brocht,
Wat sil ’t fan ’t libben dan wol leare,
As ’t noch net minsklik fiele mocht.
Sizze! as oer ’t wol of ’t wee jins bruorren
Do ’t ivich oardiel sprekke soest,
Bleau dan foar har de lokspoarte sletten,
Asto de doar ûntslute koest?...
O! rin do fierder, iere deade,
Op ’t paad nei ’t lokkich heitelân.
Wêrst wêze meist, en watst dêr biste,
Rinst jimmer oan dyn Heite hân. –
Of sliepst mûlk, no’tst foar tiid en ierde,
Foar freon en migen bist ferstoarn, –
God sil op tiid syn Englen stjoere,
En, as se roppe, dan is ’t moarn.
(Ut: Swanneblommen, 1853)
Is oan de fiere kym ferstoarn,
En, stjerren om him hinne spriedend,
Tsjucht ’t grize swurk syn nachtkleed oan.
It iene ljocht ferdwynt by ’t oare;
’t Wurdt alles swijen yn ’t rûnom;
Wat libbet sinkt natoer yn d’ earmen
En oan har boarst yn sêfte slomm’.
Op ’t deahôf leit in nije grêfstee,
Ticht oan de hege tsjerketoer;
De jûnswyn strykt de swarte kluten
En ’t sulv’ren moann’ljocht glydt der oer.
Sa yn der mids der griene seadden
En bûten ’t swiere tsjerkeskaad,
Skynt wol dat grêf sa aaklik drôvich
In plak op ’t Fryske deadeklaad.
Doch hjitte triennen seach it streamen
Fan ’t wurge hert, dat bûnzjend sloech,
Doe’t der temoarn in heit syn libben,
Syn iennichst bern oan d’ ierde joech;
Doe’t al syn rykdom op dizze ierde
Foar jimmer oan syn each ûntsonk,
En ek gjin striel de nacht ferheld’re
Wêryn’t noch freugde foar him blonk.
No is ’t der stil. – Men heart gjin kleien,
Men sjocht gjin stomme smerte mear.
Dy lêste wente ûntfong de deade
En joech oan ’t stof syn ein’dom wer.
De himel strielt út tûz’nen eagen
Oer ’t rêstich hôf syn stille pracht
En glimket swiet op ’t stee der deade; –
It is syn earste tsjerkhôfsnacht.
As ’t wrâldetol des Iv’gen namme
Oan ’t mjitleas tek des himels skriuwt,
En d’ ierde, djip mei stilte oerdutsen,
Yn ’t sêfte ljocht der stjerren driuwt –
Dan, seit men, is ’t heechtiid foar de geasten;
En joech se ’t grêf in broer opnij,
Dan moat de freugd noch grutter wêze
Troch hiel der deaden maatskippij.
Soe dêrom no har wolkom klinke? –
Hark! ’t oerwurk rattel’t yn de toer;
De deasnik der fergongene oere
Droant rôljend de grêven oer.
It beamte skoddet mei syn twigen,
En sprekt – as wie ’t yn geastetaal –
Fan heger wente; en yn syn blêden
Sjongt fûl en swiet in nachtegaal.
Ja, ’t is dyn wolkom, jonge deade!
Dyn wolkom op it deadehôf
It wachtwurd is ’t fan better libben;
De rop fan d’ ivichheid oan ’t stof.
Biste yn dyn trouwe mem har earmen
Op ’t fredich bêd te rêsten leid, –
In heite-each wekket oer dyn slommer
Op ’t rispfjild der ûnstjerlikheid.
Sliep rêstich dêr! – En moast net kleie
Dat no dyn grêf al roppen het:
Och, ’t libben jout sa’n bytsje rêst, en
As ’t herte stil stiet lijt it net. –
Sa rêstleas wrot, mei iz’ren kloeren,
De wrâld yn ’t fielend minsklik moed…
No bist foar wrâld en lijen feilich…
O, by de deaden sliept it goed!
En – ’t libben is in diel der reize
Dy’t giet nei ’t miene heitelân;
De dea jout, as wy ’t ein berikke,
Ta d’ oerstap freonlik ús de hân. –
Licht rint, troch altyd better wrâlden,
Nei altyd blider gea de tocht.
Is ’t dan net lokkich, as fan ’t mind’re
In diel der reis wer is folbrocht?
Nee, klei net, dat dyn libbensblomke
Stoar, dy’t him pas ûntsletten hie;
De dea dy ’t waarme hert ferstive,
Foar’t noch dy kâlde winter ’t die. –
Want sillich, dy’t yn libbens maitiid
Mei romme boart te rêst him joech, –
Waans each foar ’t lêst dizze ierde oanskôge,
Doe’t d’ ierde neat as blommen droech!
Wêrst biste? Ja, sa mannich herte,
Dat dêrop ’t antwurd witte woe;
Sa mannich, dy’t de takomst frege
Hoe’t it wol dêr jinsen wêze soe?
De takomst swiget op sa’n frage…
Mûlk dat se ’t oan de dea ûntfalt,
En yn ûnstjerlike earen lústert
Wat se oan it stjerlik ear ûnthâldt.
Oftst lokkich biste? - Minsk’, hat twivel
Dyn herte ta sa’n frage brocht,
Wat sil ’t fan ’t libben dan wol leare,
As ’t noch net minsklik fiele mocht.
Sizze! as oer ’t wol of ’t wee jins bruorren
Do ’t ivich oardiel sprekke soest,
Bleau dan foar har de lokspoarte sletten,
Asto de doar ûntslute koest?...
O! rin do fierder, iere deade,
Op ’t paad nei ’t lokkich heitelân.
Wêrst wêze meist, en watst dêr biste,
Rinst jimmer oan dyn Heite hân. –
Of sliepst mûlk, no’tst foar tiid en ierde,
Foar freon en migen bist ferstoarn, –
God sil op tiid syn Englen stjoere,
En, as se roppe, dan is ’t moarn.
(Ut: Swanneblommen, 1853)
Abonneren op:
Posts (Atom)