Simmer yn Fryslân

    
                      About a year has passed. I’ve returned to   
                      the place of battle, to its birds that have
                      learned their unfolding of wings from a subtle
                      lift of a surprised eyebrow (..)

                                                        Joseph Brodsky


                                             I

No’t it hûs wer leech is en de lêste gast fertrokken,
sykje ik myn hoeke op ten finale ronde. Tusken
âlde dreamen, fan in lytse swarte of in foarse
blonde, sammelje ik de fleskes, plúzje
apenútsjes út de flierbedekking, slikje my it bloed
fan ’e tosken en doch mei tsjinsin de ôfwask.
De radio – wa hat thús noch in radio? –
jout Judith Fledderus & Soel kado,
mar hee, kultuer is net fergees. Wurdt djoer betelle
mei in protte gefoel. Moat ik my foarstelle?
Tra-la-la, yn in min ôfrinnend ferhaal behelle.


                                              II

It húske dêr’t eartiids in mûne it weet mealle
is mei Google Earth wol te finen. Neat
sil der fan oer, de strjitte achter de slieperdyk
smyt in hjoeddeisk nachtlûd op. Frijende
buorren, in gearspannen fan katten achter it âlde-
krantehok. Mar ik wol net fan spinnen beset –
Besprek leaver de foars en tsjins
fan de leafde en in te min foar de mins,
jou de sike salve foar syn eagen,
de lamme in bêd, de bline in leagen
en my in opstân yn myn eigen minstearje.


                                             III

Langlyntaal fan Sijke-bep, “aal in tee familie”,
dat wie dus Archie Bunker. Familyheld fan it
ferseine lân dat simmers in sik yn brân bloeit,
reade gloede oer de hagen, foar eerbaaiers,
net fan it leauwich slach, lykas yn Aldsyl,
mar dizzen stutsen pleatsen yn ’e fik. United
States, sykje wurk, fine neat, wurde leadsjitter
(do wurdst noait sa âld en bitter,
dyn lea hâldt soks net út). Is dat dan folkloaretaal,
as de sinne noch krekt ien minút fataal
oer de dyk hinne yn skaden praat? Fenomenaal.


                                             IV

Guon foto's yn in boek soest dy op fiksearje wolle.
Hoe’t it folk yn in doarpshûs fergearre
om gean te litten in leave deade en om har weiglide
te witten. Al dy hillige klisjees, it is in sykjen om treast.
Skûlje mar by my, en nei ferrin fan jierren
ferbleke en ferblikke jim yn ’e dize.
Want in plaatsje fan in foto sit der net by.
Allinnich dy iene, dy aldermoaiste fan dy.
It skip fan Doeksen soe de haven út, nei Skylge,
nei ferjitten muoikes en omkes silliger,
de hûd noch jong, it ljocht noch net ferwylge.


                                             V

No’t it hûs wer foar my allinnich is, sûzet
de kompjûter: “Noait saait bûten alle
proporsjes bûten in fjoerpylk del”. Net té
nuver yn in simmer, dy’t, as in echte simmer,
waarmer wurde sil as de foarige. Minder
gaskosten en miskien ek it ljocht foardeliger.
It komt út net te bedjipjen fiere fierten
en fan tichtby wei: it stomme net-witten
wat no krekt, al foar de fal, tusken ús yn stie.
Om in appel en in slang, om’t it duende hie,
dat it foar altyd en sa, foar altyd ensafh wie.


                                             VI

Lêste notysjes yn in Spaansk benaud skrift.
Motflinter slacht de lampe út. Ferline kin mar better net
ûntsifere. Knyp ik de eagen ticht, sjoch ik 
nuvere foarmen wrakseljen mei foarsisbere kleuren.
In doarp fierder is de dei dan goed ferrûn. Myn hûs
lekt net mear. Geanders yn ’t keukensfinster
ha ik ta yn ’e dea ferslein mei kofjegrom,
giftige rigels en in protte rommeldebom.
Sjoch, it is in spultsje fan neat. Ofstofje, in wask of trije.
Hast soe ik ferjitte – mar ik soe bidde oan Marije –
hoe’t se hjitte. Of soe ’k it freegje oan Freya?


                                             VII

De kikkerts yn ’e sleat kinne it net útlizze.
De kist yn ’e sliepkeamer sit gjin slot mear op.
De fûgel yn ’e koai sjocht it fan boppe
mei in glimk oan en de glêssetter komt
moarn om net telider of tepletter. En nee,
ik wol gjin gedonder mear oan ’e holle.
Se sizze, yn tongerloften sjit it alle kanten út
mei dy. Nei it hegere, it legere en nei it einbeslút.
Achter de ruten giselet it troch de glêzen.
Gjin tiid genôch mear om min nijs te lêzen
oer in ingelachtich wêzen.


                                             VIII

Harkje goed… Hearst de mealbalken brekken?
Muorren troch knibbels gean, fermôge hout
ûnthurdzjen ta brúnweakke bôle? Borrelglêzen
ferwaaie Simmer yn Fryslân oer, as op in eilân stosân.
Alles wat freget om better, freget fergees.
De Langhústerdyk is ticht en op ’e Oasthoek
sil snackbar “Het Amsterdammertje” –
goede hamburgers – om syn klinte jammerje.
Moarnier freget de wyn wer oan buormans karrehûnen
om te koarkesjongen. It is noait te betiid om in wûne
te koesterjen op it plak fan in ôfbrutsen mûne.


                                             IX

Wannear sille ek dizze huzen fuort,
wannear komme ek hjir de jonges fan de frije slach
mei harren sloophammers en stoarmrammers en oare
wapens fan krimp en ferjit? En wat him net fêstspikere
of ôfbûn of ophongen fange lit, sil it noch
azem ha om oer de lannen út te blazen?
Dêrom nim ik hastich mei wat ik fyn
oan leaf, oan moai, oan genôch miskien,
en ik pak it yn. Net om der mei foar de kreamen,
mar om it te noedzjen, foar alle tiden oan de seamen
fan in te hege see in pear lêste dreamen.






20 juny 2011